6 czerwca - rocznicowo

Dzisiejszy dzień obfituje w rocznice urodzin słynnych twórców literatury. Oto oni:

Aleksander Puszkin (6.06.1799 – 10.02.1837) 

Klasyk literatury rosyjskiej. W 1817 r. zamieszkał w Petersburgu, gdzie przyłączył się do kółka literackiego związanego z dekabrystami i napisał szereg wierszy politycznych o wymowie wolnościowej, co stało się powodem pierwszego zesłania na południe Rosji. W 1820 r. powstał poemat „Rusłan i Ludmiła”, który zwrócił powszechną uwagę. Na zesłaniu Puszkin przebywał najpierw w Kiszyniowie, potem w Odessie, na Kaukazie i na Krymie. Napisał wtedy m.in. poemat „Fontanna Bachczysaraju” (1822) i rozpoczął prace nad „Eugeniuszem Onieginem”, który został wydany w 1833 r. W 1826 r. z rozkazu Mikołaja I Puszkin przybył do Moskwy, a po ślubie z Natalią Gonczarową w 1831 r. zamieszkał na stałe w Petersburgu. Kolejne dzieła Puszkina to m. in. „Dama pikowa” (1834), „Córka kapitana” (1833-36). Ostatni okres życia Puszkina naznaczony był zwrotem ku historii i tematyce ludowej, np. cykl bajek czy „Historia Pugaczowa” (1834). Będąc w niełasce u dworu stał się obiektem intryg i w 1837 r., broniąc honoru żony, zmuszony był wyzwać na pojedynek francuskiego emigranta, który go śmiertelnie postrzelił.

Eliza Orzeszkowa (6.06.1841 – 18.05.1910)


Polska powieściopisarka, propagatorka pozytywizmu. Podczas powstania styczniowego pomagała powstańcom, m. in. przewoziła Romualda Traugutta do granicy Królestwa Polskiego. Od 1869 r., po unieważnieniu małżeństwa z mężem, Piotrem Orzeszko, i sprzedaży majątku ziemskiego, zamieszkała w Grodnie. Była współwłaścicielką księgarni i wypożyczalni książek, które zostały zamknięte przez władze carskie w 1882 r. W 1894 r. wyszła za mąż za wieloletniego przyjaciela Stanisława Nahorskiego. Zmarła w 1910 r., jest pochowana w Grodnie.

Jej najsłynniejszą powieścią jest „Nad Niemnem” (1888) ukazująca panoramę polskiego społeczeństwa z licznymi nawiązaniami do powstania styczniowego. „Nad Niemnem” uważane jest przez większość polskich uczniów za straszliwą nudę, którą trzeba „przerobić”, bo jest w zestawie lektur. Jestem chyba wyjątkiem, bo mnie się ta powieść autentycznie podobała. Opisy przyrody mnie zauroczyły, a nie zniechęciły :) Być może powodem mojej admiracji dla „Nad Niemnem” jest fakt, że przeczytałam książkę samodzielnie, zanim omówiliśmy ją na lekcjach jęz. polskiego. Miałam więc okazję samodzielnie ją poznać i polubić.

O miejscach związanych z Elizą Orzeszkową w Grodnie pisałam tutaj.

Tomasz Mann (6.06.1875 – 12.08.1955)

Pisarz niemiecki, laureat literackiej nagrody Nobla w 1929 r.

Przewrót hitlerowski zastał go za granicą, skąd już nie powrócił do kraju. Emigrację spędził w Szwajcarii i USA. Uważany za najwybitniejszego prozaika niemieckiego XX wieku. Duży wpływ na jego twórczość wywarła filozofia Schopenhauera, Nietzschego i Freuda. Pisarz przeciwstawia mieszczańskie zasady z postawami artystów, intelektualistów. W jego powieściach pojawiają się nuty katastroficzne i schyłkowe, częste są też elementy autobiograficzne. Do jego najsłynniejszych powieści należą m.in.: „Buddenbrookowie” (1901), „Śmierć w Wenecji” (1913), „Czarodziejska góra” (1924), „Doktor Faustus” (1947)

Z trojga wyżej wymienionych literatów najmniej miałam do czynienia z twórczością Tomasza Manna. Przeczytałam jedynie „Śmierć w Wenecji, nie dałam zaś rady „Czarodziejskiej górze”. Nie wykluczam jednak, że wrócę do jego książek niebawem.


Poniżej zamieszczam jeden z najpiękniejszych przykładów poezji miłosnej, jakim jest list Tatiany do Oniegina, z poematu "Eugeniusz Oniegin" Aleksandra Puszkina:

  

Piszę do Pana - trzebaż więcej?

Na jakież słowa się odważę?

Kto wie, czy Pana nie zniechęcę,

Czy Pan mnie wzgardą nie ukarze?

A jednak list ten mając w ręce,

Pan ulituje się mej doli,

Pan zginąć sercu nie pozwoli.

Z początku chciałam milczeć skromnie,

Zataić sekret mój wstydliwy.

O, nic by Pan nie poznał po mnie,

Gdyby choć czasem, w dzień szczęśliwy,

Choć raz w tygodniu, Pan przyjechał,

Gdyby została mi pociecha,

Że będę Pana znów słyszała,

Że sama słówko jakieś szepnę,

I dzień, i noc aż do następnej

Okazji będę rozmyślała...

Ale podobno Pan odludek

I nudno Panu w wielkiej głuszy,

A my... choć skromny nasz ogródek,

Radziśmy Panu z całej duszy.

Po cóż Pan złożył nam wizytę?

Nigdy bym Pana nie spotkała

W naszej deskami wsi zabitej,

Gorzkiej udręki bym nie znała

I może bym niedoświadczoną,

Burzliwą duszę okiełznała,

Ktoś by się trafił sercu bliski,

Kto wie? - byłabym wierną żoną,

I wzorem cnoty macierzyńskiej.

Inny!... Nie, nigdy! Dla miłości

Ta jedna jest tylko ostoja!

To wyrok dany z wysokości...

To wola nieba: jestem Twoja;

Całe me życie zwiastowało,

Że Ciebie spotkam nieuchronnie,

Wiem, że mi niebo Cię zesłało,

Ty masz osłaniać mnie dozgonnie...

To Ty zjawiłeś mi się we śnie,

Jeszcze nieznany, a już miły,

Twe dziwne oczy mnie dręczyły,

Twój głos się w duszy mej tak wcześnie

Odezwał... Nie, to nie był sen!

Wszedłeś - od razu Cię poznałam

I zapłonęłam, i struchlałam,

W myśli szepnęłam: tak, oto ten!

Czyż to nieprawda? Niedaremno

Ty też to w ciszy mówił ze mną,

Kiedy ubogich wspomagałam,

Kiedy przed snem tęsknoty wrzenie

W duszy modlitwą osładzałam...

Czy to nie TY na okamgnienie

Miłe przyniosłeś mi widzenie,

W przejrzystym mroku przeleciałeś

I nad wezgłowiem się słoniłeś?

Czyż to nie Ty, zwiastując miłość,

Słowa nadziei wyszeptałeś?

Kim jesteś? Czy aniołem stróżem,

Czy kusicielem mym przewrotnym:

Wyjaw - niech się nie błąkam dłużej.

Może to w sercu mym samotnym

Roiłam mrzonki niestworzone,

A co innego mi sądzone...

Lecz wszystko jedno, niech się dzieje!

W Twe ręce los mój cały składam,

Przed Tobą łzy me gorzkie leję

I Ciebie o obronę błagam...

Bo pomyśl: jestem tutaj sama

I nikt nie zajrzał w moją duszę,

I może rozum mnie okłamał,

I milcząc, tutaj ginąć muszę.

Czekam na jedno Twe spojrzenie:

Albo mi w serce tchnij nadzieję,

Albo niech ciężki sen rozwieje

Słuszne, niestety potępienie.

Kończę! I wstyd, i lęk mnie bierze

I strach odczytać... Pan to pojmie,

W Pana honorze mam rękojmię,

Więc bez wahania jej zawierzę...

Piękne... Jeśli ktokolwiek kiedykolwiek była zakochany odnajdzie w tym tekście swoje emocje. :) Mogę jedynie Was zachęcić do przeczytania całego "Eugeniusza Oniegina". To świetna lektura i nie należy się zniechęcać wierszowaną formą.