wtorek, 8 lipca 2014

Marek Nowakowski, Nekropolis




Zmarły niedawno Marek Nowakowski był jednym z wybitnych współczesnych polskich pisarzy. "Nekropolis" to pierwsza jego książka, którą przeczytałam. Ta wydana w 2005 r. pozycja to wspomnienie ludzi i miasta, których już nie ma, którzy pojawiają się w naszej świadomości dzięki wspomnieniom pisarza snującego swoją opowieść.  
 
Marek Nowakowski jest naszym przewodnikiem po tym swoistym "mieście umarłych". Prowadzi nas on bowiem szlakiem nieistniejących lub mocno odmienionych warszawskich knajp, barów, restauracji, a raz nawet parku, w którym spotykał Juliana Stryjkowskiego, Włodzimierza Sokorskiego czy Ninę Andrycz. Przedstawia nam też ludzi, których już nie ma. Nowakowski wspomina swoich bohaterów, z których wielu żyje tylko w jego pamięci, a nie w pamięci współczesnych. Te krótkie rozdziały wiele mówią o bohaterach wspomnień, choć pisarz używa minimalistycznych środków opisowych. Pokazuje ich od tej banalnej, codziennej strony, choć mamy poczucie, że każdy człowiek to tajemnica nie dająca się opisać i zanalizować.

Bohaterem tych szkiców jest również Warszawa epoki socjalizmu. Warszawa, którą tłumy literatów przemierzają wzdłuż i wszerz w poszukiwaniu natchnienia, a może tylko zapomnienia. Obraz stworzony przez autora jest barwny i pozwala wczuć się w atmosferę ówczesnej stolicy, skundlonej, pełnej ludzkich tragedii i wspomnień, a jednak tworzącej swój klimat na nowo.
 
Marek Nowakowski pisząc o swoich przyjaciołach i znajomych pisze też o sobie, o swoim dorastaniu. Ciekawym rozdziałem jest ten dotyczący konkursu na tekst poświęcony milicji. Chętnych było wielu, wystarczyło tylko wziąć pokaźną zaliczkę i nie pisać nic lub byle co. Choć wszyscy dookoła tak zrobili, autorowi w ostatniej chwili nie spodobała się ta wizja choćby tak drobnej współpracy z Milicją Obywatelską i odszedł z niczym. Frajer czy prawy człowiek? Nowakowski wspomina też, jak pisarze naciągali rozmaite redakcje na "delegacje", dzięki którym mogli pojechać do domu pracy twórczej w Oborach, w góry czy do Krakowa. Z sentymentem wspomina te drobne "kanty", które pozwalały młodym literatom wiązać koniec z końcem i przebywać w miejscach, które mogły być z jednej strony źródłem rozrywki w tym szarym świecie, a z drugiej - natchnienia.
 
Bardzo zaciekawił mnie również tekst poświęcony Julianowi Stryjkowskiemu, który swoje najciekawsze książki napisał wtedy, gdy sięgał do wspomnień z galicyjskiej prowincji. Inne tematy nie przyciągały większej uwagi krytyki i czytelników. Nowakowski analizuje też jego postawę po 1989 r., gdy prezentował on bałwochwalcze wręcz przywiązanie do środowiska "Gazety Wyborczej", co spowodowało ich oddalenie i rzadkie spotkania, co jednak nie zmieniło wysokiego zdania Nowakowskiego o pisarstwie i osobie Stryjkowskiego.

Lubię, gdy książka pozwala nam sięgnąć w głąb ludzkiej pamięci i odtworzyć nastrój przeszłości. Z przyjemnością dałam się poprowadzić Markowi Nowakowskiemu po meandrach i zaułkach socjalistycznej stolicy. Ta książka może być dobrym początkiem bliższej znajomości z twórczością pisarza.
 


Marek Nowakowski (1935-2014) - polski pisarz, publicysta i scenarzysta. Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutował w 1957 roku ogłoszonym na łamach "Nowej Kultury" opowiadaniem "Kwadratowy". W swojej twórczości zajmował się oficjalnie przemilczanymi obszarami życia, ludźmi z tzw. marginesu społecznego i z peryferii wielkomiejskich. Bohaterowie wielu jego utworów to ludzie skłóceni z prawem, złodzieje i przestępcy. Wydał m.in. zbiory opowiadań: Ten stary złodziej, Benek Kwiaciarz, Mizerykordia, Książę Nocy. Był też autorem Raportu o stanie wojennym i trzech zbiorów wspomnień o życiu w dawnej Warszawie Powidoki. W latach 90. wydał kilka książek w satyryczny sposób ukazujących rzeczywistość społeczną Polski z okresu transformacji ustrojowej: Homo Polonicus, Grecki bożek. Był współzałożycielem podziemnego pisma literackiego "Zapis" (1977).
 


Autor: Marek Nowakowski
Wydawnictwo: Świat Książki
Rok wydania: 2005
Liczba stron: 232

11 komentarzy:

  1. Lubię taki klimat książek. Dziękuję za zwrócenie uwagi.

    OdpowiedzUsuń
  2. Interesująco zachęcasz.
    Już mam na uwadze dzięki Beacie/Szczur w antykwariacie/ Nowakowskiego. I chętnie z nim powędruję po"socjalistycznej" Warszawie i poznam to co napisał.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tak, czytałam wpis Beaty o "Dzienniku podróży w przeszłość" i to właśnie on skłonił mnie po sięgnięcie po Nekropolis, które znalazłam w bibliotece. Z tego, co wiem istnieje jeszcze część druga Nekropolis, ale chyba nie ma tej książki w mojej bibliotece. Spróbuję poszukać "Dziennika...". Ten typ literatury bardzo mnie interesuje, a wspomnienia Nowakowskiego mają ten walor, że dzieją się w Warszawie i mogę bez trudu zlokalizować opisywane miejsca. :)

      Usuń
    2. O, jak miło, że o mnie wspominacie!:) Cieszę się, że zainspirowałam Was.
      Piękna recenzja! Po prostu piękna. Cieszę się, że miałaś udany początek swojego poznawania dorobku Marka Nowakowskiego. Trafny wybór z "Nekropolis", bo to urocza książka. Pod wpływem Twojej recenzji mam ochotę do niej wrócić! Druga część jest równie znakomita i interesująca. Może uda ci się ją zdobyć.

      Usuń
    3. Dziękuję za miłe słowa! Już sprawdziłam, że Nekropolis 2 jest w mojej bibliotece dostępne i na pewno po niego sięgnę. Z dotarciem do "Dziennika..." może być trudniej, ale nie spieszy mi się. Taka literatura się nie starzeje. :)

      Usuń
    4. To świetnie;) Życzę miłej lektury. Na urlop zabiorę sobie właśnie tę drugą część:)

      Usuń
  3. Nie znam jeszcze twórczości tego zmarłego niedawno pisarza. Planuję to zmienić niebawem...

    OdpowiedzUsuń
  4. Zwrócę na nią uwagę:)

    OdpowiedzUsuń

Autorzy

Agopsowicz Monika Albaret Celeste Albom Mitch Alvtegen Karin Austen Jane Babina Natalka Bachmann Ingeborg Baranowska Małgorzata Becerra Angela Beekman Aimee Bek Aleksander Bellow Saul Bennett Alan Besala Jerzy Bobkowski Andrzej Bogucka Maria Bonda Katarzyna Borkowska Urszula Bowen Rhys Brabant Hyacinthe Braine John Brodski Josif Calvino Italo Castagno Dario Cegielski Tadeusz Cejrowski Wojciech Cherezińska Elżbieta Cleeves Ann Courtemanche Gil Covey Sean Crummey Michael Cusk Rachel Czapska Maria Czarnecka Renata Czarnyszewicz Florian Czwojdrak Bożena Dallas Sandra de Blasi Marlena Didion Joan Dmochowska Emma Doctorow E.L. Domagalski Dariusz Domańska-Kubiak Irena Dostojewska Anna Drewniak Wojciech Drinkwater Carol Drucka Nadzieja Druckerman Pamela Dunlop Fuchsia Dyer Wayne Edwardson Ake Evans Richard Fabiani Bożena Fadiman Anne Faulkner William Fiedler Arkady Filipowicz Wika Fletcher Susan Fogelström Per Anders Fønhus Mikkjel Fowler Karen Joy Frankl Viktor Franzen Jonathan Frayn Michael Fredro Aleksander Fryczkowska Anna Gaskell Elizabeth Genow Magdalena Gilmour David Giordano Paolo Goetel Ferdynand Goethe Johann Wolfgang Gołowkina Irina Grabowska-Grzyb Ałbena Grabski Maciej Green Penelope Grimes Martha Grimwood Ken Gunnarsson Gunnar Gustafsson Lars Gutowska-Adamczyk Małgorzata Guzowska Marta Hagen Wiktor Hamsun Knut Hejke Krzysztof Helsztyński Stanisław Hen Józef Herbert Zbigniew Hill Napoleon Hill Susan Hoffmanowa Klementyna Holt Anne Hovsgaard Jens Hulova Petra Ishiguro Kazuo Iwaszkiewicz Jarosław Iwaszkiewiczowa Anna Jaffrey Madhur Jahren Hope Jakowienko Mira Jamski Piotr Jaruzelska Monika Jastrzębska Magdalena Jersild Per Christian Jörgensdotter Anna Jurgała-Jureczka Joanna Kaczyńska Marta Kallentoft Mons Kanger Thomas Kanowicz Grigorij Karlsson Elise Karon Jan Karpiński Wojciech Kaschnitz Marie Luise Kolbuszewski Jacek Komuda Jacek Kościński Piotr Kowecka Elżbieta Kraszewski Józef Ignacy Kręt Helena Kroh Antoni Kruusval Catarina Krzysztoń Jerzy Kuncewiczowa Maria Kutyłowska Helena Lackberg Camilla Lanckorońska Karolina Lander Leena Larsson Asa Laurain Antoine Lehtonen Joel Loreau Dominique cytaty Lupton Rosamund Lurie Alison Ładyński Antonin Łapicka Zuzanna Łopieńska Barbara Łozińska Maja Łoziński Mikołaj Maciejewska Beata Maciorowski Mirosław Mackiewicz Józef Magris Claudio Malczewski Rafał Maloney Alison Małecki Jan Manguel Alberto Mankell Henning Mann Wojciech Mansfield Katherine Marai Sandor Marias Javier Marinina Aleksandra Marklund Liza Marquez Gabriel Masłoń Krzysztof Mazzucco Melania McKeown Greg Meder Basia Meller Marcin Meredith George Michniewicz Tomasz Miłoszewski Zygmunt Mitchell David Mizielińscy Mjaset Christer Mrożek Sławomir Mukka Timo Murakami Haruki Musierowicz Małgorzata Musso Guillaume Myśliwski Wiesław Nair Preethi Naszkowski Zbigniew Nesbø Jo Nesser Hakan Nicieja Stanisław Nothomb Amelie Nowakowski Marek Nowik Mirosław Obertyńska Beata Oksanen Sofi Orlińska Zuzanna Ossendowski Antoni Ferdynand Pająk-Puda Dorota Paukszta Eugeniusz Pawełczyńska Anna Pawlikowski Michał Pezzelli Peter Pilch Krzysztof Platerowa Katarzyna Plebanek Grażyna Płatowa Wiktoria Proust Marcel Pruszkowska Maria Pruszyńska Anna Przedpełska-Trzeciakowska Anna Puchalska Joanna Puzyńska Katarzyna Quinn Spencer Rabska Zuzanna Rankin Ian Rejmer Małgorzata Reszka Paweł Rutkowski Krzysztof Rylski Eustachy Sadler Michael Safak Elif Schirmer Marcin Seghers Jan Sobański Antoni Sobolewska Justyna Staalesen Gunnar Stanowski Krzysztor Stasiuk Andrzej Stec Ewa Stenka Danuta Stockett Kathryn Stulgińska Zofia Susso Eva Sypuła-Gliwa Joanna Szabo Magda Szalay David Szarota Piotr Szczygieł Mariusz Szejnert Małgorzata Szumska Małgorzata Terzani Tiziano Theorin Johan Thompson Ruth Todd Jackie Tomkowski Jan Tristante Jeronimo Tullet Herve Velthuijs Max Venclova Tomas Venezia Mariolina Vesaas Tarjei Wachowicz-Makowska Jolanta Waltari Mika Wałkuski Marek Wańkowicz Melchior Warmbrunn Erika Wassmo Herbjørg Wasylewski Stanisław Weissensteiner Friedrich White Patrick Wiechert Ernst Wieslander Jujja Włodek Ludwika Zevin Gabrielle Zyskowska-Ignaciak Katarzyna Żylińska Jadwiga
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...