Magda Szabó, Zamknięte drzwi

 

Prozę Magdy Szabo cenię wysoko, choć przeczytałam zaledwie dwie jej powieści. Oba tytuły wyróżniały się jednak ciekawym stylem i wciągającą fabułą, a uwagę zwracała dopracowana głębia psychologiczna bohaterów. W końcu więc przyszła pora na lekturę „Zamkniętych drzwi”, książki zakupionej przeze mnie kilka lat temu i czekającej cierpliwie na swoją kolej. :)

Jest to historia dwóch kobiet: autorki (alter ego Magdy Szabo) i Emerenc, jej pomocy domowej. Dzieje ich relacji, pełne zawirowań, tajemnic i zdrady są zawarte w tej książce. Od pierwszej strony uwagę czytelnika zagarnia całkowicie Emerenc, kobieta o silnym charakterze, powikłanym życiorysie i poczuciu osobistej niezależności. Ma swoje tajemnice, nikogo nie dopuszcza blisko siebie. Osoby, które ja otaczają, znają tylko fragmenty jej życiorysu. Jedyną istotą ludzką, przed którą stopniowo się odkrywa, jest pisarka, u której sprząta. Stopniowo, drobnymi kroczkami, więź kobiet staje się na tyle silna, że mury, które zbudowała wokół siebie Emerenc, stopniowo znikają, ale czy to przyniesie jej ukojenie czy zwiększy jej ból? 

Losy Emerenc, pełne powikłań, tragedii i poświęcenia uczyniły z niej kobietę twardą i zamkniętą w sobie. Ta skorupa zaczyna pękać pod wpływem relacji z młodszą o pokolenie pisarką, którą stopniowo zaczyna traktować jak własną córkę, której nigdy nie miała. Emerenc nie jest jednoznacznie pozytywną bohaterką. Jej oschłość i zasadniczość mogą nieco odrzucać, ale gdy powoli poznajemy jej przeżycia, przestajemy się dziwić pewnym zachowaniom, które dla niej stały się narzędziem obrony i warunkiem przetrwania w złowrogim świecie. Dla tych, których kochała, była wspaniałomyślna i szczodra i tego właśnie doświadczyła główna bohaterka, choć dość długo tego nie doceniała. 

Nie wiem, czy było to zamierzone, ale na tle silnej, lecz mimo wszystko pełnej wewnętrznej kruchości Emerenc, postać pisarki wypada blado. Ta postać drażniła mnie swym niezdecydowaniem i powierzchownością. Jeśli Emerenc oddała jej dużą część siebie, to ona dała z siebie może 10% swojego czasu i uwagi.

Dobra i angażująca lektura pokazująca zawiłości charakteru ludzkiego i tego, że drugiego człowieka naprawdę trudno poznać i zrozumieć z powierzchownych rozmów i kontaktów. Dopiero momenty krytyczne pozwalają na zrzucenie maski i poznanie prawdziwego oblicza drugiej osoby.

Autor: Magda Szabo 
Tytuł oryginalny: Az ajtó
Wydawnictwo: Bona
Tłumacz: Krystyna Pisarska
Rok wydania: 2013
Liczba stron: 248