poniedziałek, 30 stycznia 2017

ks. Jan Twardowski, Z Ziemią krążymy


 
 
Z Ziemią krążymy

Z Ziemią krążymy wokół Słońca
 
jak drzewo morze głaz
 
jak bazalt czarny i spokojny
 
co najmniej milion lat

z wodą niebieską i zieloną
 
z głową nad śmiercią zamyśloną
 
z nie rozpoznanym a koniecznym
 
w miłości małym smutkiem serca
 
ze ścieżką którą odchodzimy
 
z listem wrzuconym po rozstaniu
 
zamiast na poczcie w skrzynkę szpaka
 
z miłością która przeszła obok
 
samotni razem i osobno

tylko jak z tobą dotąd nie wiem
 
drżę że zostajesz z tym cierpieniem
 
co krąży tylko wokół siebie


środa, 25 stycznia 2017

Zjednoczone Stany Pisarzy


Francois Busnel i Philip Roth

Ostatnio z moim czytaniem jest naprawdę kiepsko. Z prowadzeniem bloga jeszcze gorzej. Na ten stan rzeczy składa się  wiele przyczyn, ale najważniejszą z nich jest chroniczny brak czasu. Czytam mało, telewizji też właściwie nie oglądam. Żeby jednak nie pozostawać zupełnie w tyle, od czasu do czasu przeglądam program na dekoderze i jeśli coś mnie zainteresuje, nastawiam nagrywanie i czasem w nocy nadrabiam zaległości. 

Pewnego razu zaciekawił mnie tytuł serii dokumentalnej i nagrałam całość. Nie spodziewałam się, że trafi mi się taka perełka! "Zjednoczone Stany Pisarzy" to seria emitowana na Canal+. François Busnel, francuski dziennikarz i producent telewizyjny specjalizujący się w programach literackich, zabiera nas w podróż po Stanach Zjednoczonych, aby porozmawiać o współczesnym świecie, Ameryce i literaturze ze sporym gronem amerykańskich pisarzy. Twórczość większości z nich nie jest znana w Polsce, ale zupełnie nie przeszkadzało mi to w delektowaniu się tymi rozmowami. Nie wszystkie wypowiedzi mnie porwały, ale wiele z nich może stanowić inspirację, a na pewno powód do zatrzymania się i zastanowienia. Jeśli natraficie na ten program, gorąco polecam.

Poniżej zamieszczam fragmenty wypowiedzi kilku pisarzy, które wydały mi się szczególnie interesujące:

Rola pisarza 


Toni Morrison (ur. 1931)

„Mnóstwo dzieł, tak literackich, jak i filmowych wyraża pociąg do uosobionego zła: zabójstwa, krew, przemoc, seks i znów przemoc albo mieszanie i przeplatanie jednego z drugim. Mnie to wydawało się nudne. Mam na myśli pojęcia zła i grzechu. Potrzebne są smokingi, werble, makijaż, klauni. A po co? Tylko dla przyciągnięcia uwagi. Pisarz powinien mieć tego świadomość i to odrzucić. Jego rolą jest docierać pod powierzchnię rzeczy i je nam objaśniać. To nie znaczy, że jego historia musi być piękna, mieć szczęśliwe zakończenie. Nie o to mi chodzi. Dla mnie liczy się oświecenie. Skromne, osobiste, niepowierzchowne, albo nawet i wielkie.”




 Philip Roth (ur. 1933)

„Pisarz nie ma żadnych obowiązków wobec nikogo. Ma je tylko wobec literatury, jednej z najważniejszych przegranych spraw ludzkości.”

„Literatura niewiele może, a jednak ma spore znaczenie. Nie może nic zrobić, ale jest ważna.”






Pat Conroy (1945-2016)

„Pisarz to wciąż najważniejsza postać na ziemi. Dla pisarza ważne jest wszystko: przyroda, ludzie, dialog, narracja. Głęboko wierzę w magię opowieści. Szkoda, że się zatraciła – ale wróci. Ludzie jej potrzebują. Jesteśmy jej posłańcami. Świat i język przekazywane są poprzez nas. Jeśli wystarczy nam zaangażowania i cierpliwości wówczas to, co piszemy – tak jak to, co pisał Balzac, Gide, Collette, George Sand – może poruszyć świat całe stulecia później. Takie jest zadanie powieściopisarza. Pisarz powinien mieć w sobie jak najwięcej ambicji i zdumienia. Temu poświęciłem życie. Jeśli poniosę porażkę, to znaczy, że nie byłem dość dobry. A jeśli odniosę sukces, to jestem szczęściarzem.”




Joyce Carol Oates

„Kiedy zaczynałam, były tematy zarezerwowane dla pisarek: rodzina i dzieci, i tematy męskie – polityka, wojna, polowanie. Kobiety poruszały je rzadko. Kiedy zaczęłam pisać na te tematy, byłam zaskoczona, że nie wszystkie recenzje są negatywne. Zdarzały się i przychylne. W latach 80-tych było sporo popularnych i wpływowych pisarek, ale w latach 50-tych było ich niewiele i nie traktowano ich poważnie. W XXI w. kobiety – pisarki są powszechnie akceptowane. (…) Często znakomite pisarki – Flannery O’Connor, Eudora Welty – pisały o małych sprawach, głównie opowiadania. Mnie interesuje szerszy krajobraz.” 




Dan O’Brien

„Pisarze to faceci i kobiety, którzy drążą tematy. Którzy wstają co dzień rano i chcą nadać temu światu sens.”






Vendela Vida

„Uważam, że pisarz ma prowadzić czytelników pewną drogą. Nie wiem, czy to dobra odpowiedź. Pisarz ma oczywiście przedstawiać świat i dostarczać rozrywki. Humor jest ważną częścią literatury. Nie pozbawia jej walorów literackich. Wiele wybitnych dzieł napisano z humorem. Naszą rolą jest zabawianie. Pierwsza książka, która napisałam, nie bawiła nawet mnie. W taki czy inny sposób trzeba ludzi zabawiać. Poprzez humor, sposób opowiadania, opisaną intrygę, sytuację albo po prostu za pomocą słów i piękna języka. Niektórzy pisarze opowiadają nieciekawe historie, ale ich proza jest tak piękna, że nie przestaję czytać, by zobaczyć, co i jak robią.”



Jak pracuję/moja twórczość/inspiracje 



Philip Roth

„Potrzebuję dystansu, dwudziestu i więcej lat, żeby zrozumieć dane wydarzenie i wyobrazić je sobie na nowo. Nie potrafię tworzyć na gorąco.”





Richard Ford

„Moja proza realistyczna ma sporo wspólnego z książkami historycznymi. Zwraca uwagę czytelnika na szczegóły i stara się utrudnić mu wydawanie łatwych sądów na temat życia.”

„W swoich powieściach staram się wyjść od prywatnego życia jednostek, które interesuje mnie najbardziej, i powiązać je z życiem zbiorowości, ponieważ jestem przekonany, że życie prywatne to życie zbiorowości, ale w miniaturze.”


Pat Conroy

„W dzieciństwie fascynował mnie Tom Wolfe pochodzący z Asheville w Karolinie Północnej. Miał ojca-przemocowca i dziwną matkę. Czytałem jego książki i myślałem: „On pisze o mnie.” Po nim był Faulkner. Mama podsuwała mi też innych pisarzy z Południa. Uwielbiała np. Flannery O’Connor. Potem odkryłem pisarzy światowych. Wcześniej nie wiedziałem, że czytając książkę mogę być kobietą w Anglii – np. Isabelle Archer u Henry’ego Jamesa; że Balzac może mnie zabrać do Paryża, którego nie znałem. Poznawanie nowego kraju to jedna z zalet literatury. Pisząc o Południu, piszę o swoim kraju, wielu ludziom nieznanym. To pasjonujące.” 




Russel Banks

„Dzisiaj droga młodego człowieka, który chce być pisarzem, wiedzie przez uniwersytet i studia z pisania kreatywnego. Żaden z pisarzy, którzy weszli do historii literatury amerykańskiej, nie miał dyplomu z pisania.”







Ace Atkins

„Kryminały ukazują nieprzetworzoną rzeczywistość. Jej prawdziwą wersję, bez upiększeń i korekt. Dlatego lubię powieści kryminalne.”







Tom Franklin

„Faulkner i Szekspir to dla mnie dwaj najwięksi pisarze anglojęzyczni. Faulkner był genialny. Zbudował całe uniwersum, fantastycznie znał te strony, od arystokracji po robotników rolnych. Jestem jego wielbicielem. Faulkner stworzył pewną tradycję literacką. Obecnie zjeżdża tu wielu pisarzy, którzy odwiedzają jego grób.”



Joyce Carol Oates

„Pisarze opisują te pejzaże, które są im bliskie. Piszemy również dlatego, że chcemy uśmierzyć nostalgię – z samotności, tęsknoty za domem; przywołujemy więc nasz utracony krajobraz. Łączymy to oczywiście ze współczesnymi kwestiami.”

„Zbrodnia i tajemnica są kluczowe dla zrozumienia natury ludzkiej. Tematem autorów starożytnych, renesansowych czy dramatopisarzy elżbietańskich zawsze była zbrodnia – zbrodnie skrajnie nikczemne i te polegające na niemoralnym postępowaniu. Mam poczucie, że zgłębianie tajemnicy zbrodni pozwala dogłębniej pojąć istotę społeczeństwa i naturę ludzką.”

Vendela Vida

„Najpierw napisałam zupełnie inną książkę – 400 stron. Miałam 20 lat, kiedy ją skończyłam i byłam bardzo podekscytowana. Przed wysłaniem jej do agenta, chciałam ją jeszcze raz przeczytać, ale za każdym razem, kiedy zaczynałam, zasypiałam. Czytanie jej tak mnie nużyło, że pomyślałam: „Jeśli mnie ta książka usypia, uśpi każdego czytelnika.” Przynajmniej autor musi uważać swoje dzieło za interesujące. (…) Nie była to dobra wróżba, ale jeden fragment książki mnie budził – 8 stron poświęconych dziewczynie, która zostaje napadnięta w Nowym Jorku. Fragment ten stał się punktem wyjścia powieści „A teraz możesz już iść.” Zaczęłam pisać od początku zaczynając od tych 8 stron. 398 stron pierwotnej powieści poszło do kosza.”


O Ameryce 


 
Paul Auster

„To miasto i jego niejednorodność zawsze mnie fascynowało.” [o Nowym Jorku]

„Nowy Jork jest czymś w rodzaju wieży Babel mniej lub bardziej udanej, w której wszystkie języki współistnieją obok siebie.”

„Nowy Jork to najbardziej wyrazisty przykład tego, co uważamy za Amerykę, który zarazem nie ma nic wspólnego z resztą Ameryki. To całkiem odrębne miejsce.”


„Zawsze uważałem, że USA to niewyczerpany temat. To pierwszy kraj na ziemi, w którym istoty ludzkie zostały dosłownie odkryte i to nie stało się spontanicznie. Można powiedzieć, że Ameryka to idea. Francja nią nie jest. Francja to Francja. To stary kraj, który rozwijał się naturalnie, w Ameryce wszystko trzeba było odkryć.”



Michael Collins

„Amerykański sen to móc godnie żyć. A tymczasem klasa średnia zanikła.”

„Sprzedaje się sen, w którym ludzie zarabiają setki milionów i zostają gwiazdami. Dzisiaj jesteś nikim, jutro masz wszystko. Prawdziwy amerykański sen to mieć tu normalne życie. Chodziło po prostu o bezpieczeństwo, a tego bezpieczeństwa już nie ma.”






O problemach współczesności 
 
Richard Powers

„Rasa to z pewnością jedna z kluczowych kwestii. Nie jest to problem wyłącznie amerykański. Kluczowe jest też pytanie, czy ten niesamowity postęp techniczny zmienia nas samych i nasze aksjomaty.” 





 
Dan O’Brien

„- Dlaczego przyroda jest dla Ciebie ważna?

- Bo to wszystko, co mamy. Jesteśmy jej częścią. Mamy dużo problemów kulturalnych i cywilizacyjnych. I wydaje mi się, że większość z tych problemów wynika z zerwania więzi z naturą. Postęp technologiczny jest dobry, o ile nie doprowadzi do zerwania więzi z tym, co jemy ani z miejscem, w którym żyjemy, z powietrzem, wodą. Wszystko rozpada się na kawałki i chyba zaczynamy to dostrzegać.”



Zjednoczone Stany Pisarzy 
(United States of Authors)
seria dokumentalna, Francja, 2012

emisja: Canal+ Discovery



piątek, 6 stycznia 2017

Magdalena Jastrzębska, Panie kresowych siedzib





Miałam okazję przeczytać kilka książek Magdaleny Jastrzębskiej i dzięki temu poznać bliżej koleje losu kilku polskich dam żyjących zwykle w XIX wieku. Wspominam te lektury z przyjemnością, ucieszyłam się więc na wieść, że Autorka przygotowuje kolejną książkę. Moja radość była jeszcze większa po ogłoszeniu tytułu nowej publikacji. Tym razem bowiem, Magdalena Jastrzębska zabrała nas w podróż po kresowych siedzibach polskiej szlachty i arystokracji. W „Paniach kresowych siedzib” poznajemy czternaście portretów polskich dam żyjących w XIX wieku. Ponieważ nie ma wystarczającego materiału na opracowanie ich biografii, to takie szkice są optymalną formą literacką, dzięki której możemy poznać zarówno bohaterki, jak i ich miejsca na ziemi, w których mieszkały, które upiększały, a których w zdecydowanej większości już nie ma…

Wśród właścicielek pałaców i dworów są przedstawicielki arystokratycznych rodów i zwykłe szlachcianki, bogate i biedne, często ogromnym wysiłkiem broniące polskiego stanu posiadania na Kresach Wschodnich, co było zadaniem niemal niewykonalnym w obliczu kolejnych antypolskich zarządzeń caratu, zwłaszcza po upadku powstania styczniowego.

Autorka prezentuje nam kolejne portrety ze znawstwem przybliżając portrety dam. Większość z nich objęła w posiadanie rezydencję dzięki małżeństwu, ale jeden ze szkiców opisuje perypetie nader oryginalnej niewiasty – Reginy Korzeniowskiej, która nigdy nie wyszła za mąż, a swoją posiadłością zarządzała z dużym talentem i zamiłowaniem. Dzięki Magdalenie Jastrzębskiej poznajemy kilka postaci, które chciałoby się poznać bliżej, ale najprawdopodobniej to już niemożliwe z uwagi na brak źródeł

Te szkice naprawdę świetnie się czyta, książka jest bogato ilustrowana i opatrzona dokładnymi przypisami źródłowymi. Sądzę jednak, że chętnie widziałabym w każdym szkicu mapkę, która ułatwiałaby orientację, gdzie dana siedziba się znajdowała. Przyznam bowiem, że chociaż trochę „siedzę” w temacie Kresów, to jednak nie byłam w stanie z pamięci zlokalizować wszystkich miejsc opisanych w książce.

Najnowsza książka Magdaleny Jastrzębskiej jest lekturą ciekawą i starannie opracowaną, a pomysł odejścia od biografii na rzecz nieco krótszej formy literackiej sprawił chyba Autorce dużo radości. Dodam jeszcze, że według mnie tego typu szkice biograficzne mogłyby być stałym elementem w miesięczniku lub tygodniku opinii, w części poświęconej historii. Jako czytelnik chętnie widziałabym takie wzbogacenie treści periodyków skupiających się zwykle na codzienności politycznej.




Autor: Magdalena Jastrzębska
Wydawnictwo: LTW
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 280

Autorzy

Agopsowicz Monika Albaret Celeste Albom Mitch Alvtegen Karin Austen Jane Babina Natalka Bachmann Ingeborg Baranowska Małgorzata Becerra Angela Beekman Aimee Bek Aleksander Bellow Saul Bennett Alan Besala Jerzy Bobkowski Andrzej Bogucka Maria Bonda Katarzyna Borkowska Urszula Bowen Rhys Brabant Hyacinthe Braine John Brodski Josif Calvino Italo Castagno Dario Cegielski Tadeusz Cejrowski Wojciech Cherezińska Elżbieta Cleeves Ann Courtemanche Gil Covey Sean Crummey Michael Cusk Rachel Czapska Maria Czarnecka Renata Czarnyszewicz Florian Czwojdrak Bożena Dallas Sandra de Blasi Marlena Didion Joan Dmochowska Emma Doctorow E.L. Domagalski Dariusz Domańska-Kubiak Irena Dostojewska Anna Drewniak Wojciech Drinkwater Carol Drucka Nadzieja Druckerman Pamela Dunlop Fuchsia Dyer Wayne Edwardson Ake Evans Richard Fabiani Bożena Fadiman Anne Faulkner William Fiedler Arkady Filipowicz Wika Fletcher Susan Fogelström Per Anders Fønhus Mikkjel Fowler Karen Joy Frankl Viktor Franzen Jonathan Frayn Michael Fredro Aleksander Fryczkowska Anna Gaskell Elizabeth Genow Magdalena Gilmour David Giordano Paolo Goetel Ferdynand Goethe Johann Wolfgang Gołowkina Irina Grabowska-Grzyb Ałbena Grabski Maciej Green Penelope Grimes Martha Grimwood Ken Gunnarsson Gunnar Gustafsson Lars Gutowska-Adamczyk Małgorzata Guzowska Marta Hagen Wiktor Hamsun Knut Hejke Krzysztof Helsztyński Stanisław Hen Józef Herbert Zbigniew Hill Napoleon Hill Susan Hoffmanowa Klementyna Holt Anne Hovsgaard Jens Hulova Petra Ishiguro Kazuo Iwaszkiewicz Jarosław Iwaszkiewiczowa Anna Jaffrey Madhur Jahren Hope Jakowienko Mira Jamski Piotr Jaruzelska Monika Jastrzębska Magdalena Jersild Per Christian Jörgensdotter Anna Jurgała-Jureczka Joanna Kaczyńska Marta Kallentoft Mons Kanger Thomas Kanowicz Grigorij Karlsson Elise Karon Jan Karpiński Wojciech Kaschnitz Marie Luise Kolbuszewski Jacek Komuda Jacek Kościński Piotr Kowecka Elżbieta Kraszewski Józef Ignacy Kręt Helena Kroh Antoni Kruusval Catarina Krzysztoń Jerzy Kuncewiczowa Maria Kutyłowska Helena Lackberg Camilla Lanckorońska Karolina Lander Leena Larsson Asa Laurain Antoine Lehtonen Joel Loreau Dominique cytaty Lupton Rosamund Lurie Alison Ładyński Antonin Łapicka Zuzanna Łopieńska Barbara Łozińska Maja Łoziński Mikołaj Maciejewska Beata Maciorowski Mirosław Mackiewicz Józef Magris Claudio Malczewski Rafał Maloney Alison Małecki Jan Manguel Alberto Mankell Henning Mann Wojciech Mansfield Katherine Marai Sandor Marias Javier Marinina Aleksandra Marklund Liza Marquez Gabriel Masłoń Krzysztof Mazzucco Melania McKeown Greg Meder Basia Meller Marcin Meredith George Michniewicz Tomasz Miłoszewski Zygmunt Mitchell David Mizielińscy Mjaset Christer Mrożek Sławomir Mukka Timo Murakami Haruki Musierowicz Małgorzata Musso Guillaume Myśliwski Wiesław Nair Preethi Naszkowski Zbigniew Nesbø Jo Nesser Hakan Nicieja Stanisław Nothomb Amelie Nowakowski Marek Nowik Mirosław Obertyńska Beata Oksanen Sofi Orlińska Zuzanna Ossendowski Antoni Ferdynand Pająk-Puda Dorota Paukszta Eugeniusz Pawełczyńska Anna Pawlikowski Michał Pezzelli Peter Pilch Krzysztof Platerowa Katarzyna Plebanek Grażyna Płatowa Wiktoria Proust Marcel Pruszkowska Maria Pruszyńska Anna Przedpełska-Trzeciakowska Anna Puchalska Joanna Puzyńska Katarzyna Quinn Spencer Rabska Zuzanna Rankin Ian Rejmer Małgorzata Reszka Paweł Rutkowski Krzysztof Rylski Eustachy Sadler Michael Safak Elif Schirmer Marcin Seghers Jan Sobański Antoni Sobolewska Justyna Staalesen Gunnar Stanowski Krzysztor Stasiuk Andrzej Stec Ewa Stenka Danuta Stockett Kathryn Stulgińska Zofia Susso Eva Sypuła-Gliwa Joanna Szabo Magda Szalay David Szarota Piotr Szczygieł Mariusz Szejnert Małgorzata Szumska Małgorzata Terzani Tiziano Theorin Johan Thompson Ruth Todd Jackie Tomkowski Jan Tristante Jeronimo Tullet Herve Velthuijs Max Venclova Tomas Venezia Mariolina Vesaas Tarjei Wachowicz-Makowska Jolanta Waltari Mika Wałkuski Marek Wańkowicz Melchior Warmbrunn Erika Wassmo Herbjørg Wasylewski Stanisław Weissensteiner Friedrich White Patrick Wiechert Ernst Wieslander Jujja Włodek Ludwika Zevin Gabrielle Zyskowska-Ignaciak Katarzyna Żylińska Jadwiga
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...