czwartek, 16 kwietnia 2015

Anne Fadiman, Ex libris. Wyznania czytelnika





„Ta książka jest całością, w którą usiłowałam zmienić tysięczny groch z kapustą, spiętrzony na uginających się półkach mej biblioteki.” (s. 8, Przedmowa)

Taki „groch z kapustą” lubię! Anne Fadiman zapewniła molom książkowym świetną lekturę będącą dowodem, że miłość do słowa pisanego nie zamiera i może objawiać się na wiele sposobów. 


Amerykańska eseistka, której rodzice, brat i mąż są ludźmi ogarniętymi pasją czytania, opisała w sposób ciepły i bezpretensjonalny swoje doświadczenia z obcowaniem z książkami na co dzień. Prawdziwy małżeński egzamin zdali z mężem dopiero w momencie, gdy postanowili połączyć swoje biblioteki, co nastręczało sporo trudności, jeśli chodzi o metodologię uporządkowania zbiorów czy podjęcia decyzji, co zrobić z podwójnymi egzemplarzami. I nie obyło się przy tym bez myśli o ewentualności rozwodu.:)

Eseje zebrane w tej książce dotyczą różnych książkowych perypetii autorki i członków jej rodziny. Prezentują one z jednej strony miłość do książek, z drugiej zaś przemyślenia na tematy różne, np. jeden rozdział poświęcony jest literaturze polarniczej, której wielką fanką jest Fadiman czy analiza sposobu zaznaczania w książce miejsca, w którym przerwało się lekturę. Czy dla bibliofila może być coś piękniejszego niż urodzinowy prezent, który pozwoli na zdobycie 19 funtów ukochanych książek z klimatycznego, przesiąkniętego specyficznym zapachem antykwariatu?

„Wybierzcie Veuve Cliquot na swoje urodziny, ale mnie dajcie (…) egzemplarz „Skąpigrosza-bibliomana Vincenta Starretta z 1929 r. za dziewięć dolarów, namiętny pean na cześć zbierania książek, głoszący pogląd, że: „Każde nowe poszukiwanie to wyprawa do Indii, tropienie zakopanego skarbu, podróż do kresu tęczy i bez względu na to, czy u celu wędrówki wychynie kufer złota, czy jedynie wyborna książka, po drodze czekają nas zawsze cuda”. (s. 159, „Proza z odzysku”)

Anne Fadiman jest specjalistką od „książek o książkach”, dlatego też „Ex libris” jest nieocenionym źródłem tytułów w większości kompletnie nieznanych polskiemu czytelnikowi. Z polskich tytułów możemy przywołać tylko „Książki i ludzie” Barbary N. Łopieńskiej, „Zamieszkać w Bibliotece” Jana Tomkowskiego i nieznane mi jeszcze dwie kultowe pozycje ksiązkomaniaków, czyli „Moje życie z książką” Zuzanny Rabskiej oraz „Kwestia gustu” Adama Ważyka. Tych tytułów Anne Fadiman nie zna, ale nie zmienia to faktu, że dzięki jej zmysłowi humoru i erudycji czyta się tę książkę z ogromną przyjemnością i ukontentowaniem. Czy z jakiejkolwiek innego wydawnictwa dowiedzielibyście się, kto jest autorem najbardziej przegadanej 29-stronicowej „książki o książkach”? :) „Ex libris” dostarczy Wam odpowiedzi na to pytanie.

Ta książka, świetnie przetłumaczona przez Hannę Pustułę i Pawła Piaseckiego nie byłaby tym, czym jest, gdyby nie udział Jana Gondowicza, który opracował merytorycznie książkę i jest autorem not wyjaśniających zamieszczonych na końcu każdego rozdziału. Noty te nie tylko wyjaśniają czytelnikowi pewne niuanse opisywane przez Anne Fadiman, ale przede wszystkim z dużym talentem i znawstwem przekazuje swoje opinie związane z tematem. Zaznaczyć należy, że komentarze i wyjaśnienia są tu niezbędne, gdyż Anne Fadiman zwracała się głównie do odbiorcy anglosaskiego, stąd pewne kwestie mogły być dla polskiego odbiorcy niejasne, a dzięki Gondowiczowi tak nie jest. Wielkie uznanie dla wydawnictwa i redaktora za naprawdę doskonałe teksty wyjaśnień; poniżej podaję przykład stylu polskiego redaktora, który wyjaśnia, czym jest „blurb”:

„Blurb to zwięzła reklama w szczególnie podniosłym tonie, umieszczana w książce na skrzydełku lub czwartej stronie okładki, w edytorstwie polskim zwanej wdzięcznie „dupką”.

Eseje Anne Fadiman z komentarzami Jana Gondowicza to wspaniała kombinacja. „Ex libris. Wyznania czytelnika” to lektura obowiązkowa dla wszystkich moli książkowych*.



*„Nazywając ludzi molami książkowymi, przyrównujemy ich do larw owadów, głównie przedstawicieli rzędów Thysanura i Psocoptera, na których całą dietę składa się papier i klej. „Książki to pokarm – napisał angielski krytyk Holbrook Jackson – biblioteki to mnóstwo mięsnych dań, stosownych do wszelakich podniebień (…). Jadamy je z miłości bądź potrzeby, jak i inne pokarmy, lecz nade wszystko z miłości.” (strony 105-106, esej „Literacki żarłok”)



Autor: Anne Fadiman
Tytuł oryginalny: Ex Libris: Confessions of a Common Reader
Wydawnictwo: Świat literacki
Tłumacze: Hanna Pustuła, Paweł Piasecki
Opracowanie i noty: Jan Gondowicz
Rok wydania: 2004
Liczba stron: 175
 

 

11 komentarzy:

  1. Wielka szkoda, że książka jest prawie niedostępna.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Na szczęście upolowałam ją w jednej z okolicznych bibliotek, choć nie było to łatwe.

      Usuń
  2. Lektura Ex librisu to była czysta przyjemność. Właściwie to miałabym ochotę przeczytać go jeszcze raz :)

    OdpowiedzUsuń
  3. Mam inne wydanie, z 2010 roku, czytałam z wielką przyjemnością :) Lubię do niej wracać. Książki o czytaniu mają u mnie specjalną półkę.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Chyba i ja powinnam pomyśleć o takiej półce. "Książki o książkach" stają się właściwie odrębną kategorią lektur.

      Usuń
  4. Jak możesz? Dopiero co wypożyczyłam Calvino Italo Niewidzialne miasta, a już "zmuszasz" mnie do kolejnej wizyty w bibliotece. Sprawdziłam, ma w swoich zasobach i nawet jest do wypożyczenia.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Lubię "zmuszać" ludzi do wizyt w bibliotekach.;)
      A tak na poważnie to sięgnij po tę książkę w wolnej chwili, na pewno Ci się spodoba. :)

      Usuń
  5. No u mnie w bibliotece to ja tej książki nie pożyczę a szkoda, bo chętnie bym przeczytała...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Może jednak warto sprawdzić. A nuż czeka Cię miła niespodzianka. :)

      Usuń
    2. Sprawdzę oczywiście, ale patrzyłam na biblioteka.pl i nie ma jej w mojej....

      Usuń

Autorzy

Agopsowicz Monika Albaret Celeste Albom Mitch Alvtegen Karin Austen Jane Babina Natalka Bachmann Ingeborg Baranowska Małgorzata Becerra Angela Beekman Aimee Bek Aleksander Bellow Saul Bennett Alan Besala Jerzy Bobkowski Andrzej Bogucka Maria Bonda Katarzyna Borkowska Urszula Bowen Rhys Brabant Hyacinthe Braine John Brodski Josif Calvino Italo Castagno Dario Cegielski Tadeusz Cejrowski Wojciech Cherezińska Elżbieta Cleeves Ann Courtemanche Gil Covey Sean Crummey Michael Cusk Rachel Czapska Maria Czarnecka Renata Czarnyszewicz Florian Czwojdrak Bożena Dallas Sandra de Blasi Marlena Didion Joan Dmochowska Emma Doctorow E.L. Domagalski Dariusz Domańska-Kubiak Irena Dostojewska Anna Drewniak Wojciech Drinkwater Carol Drucka Nadzieja Druckerman Pamela Dunlop Fuchsia Dyer Wayne Edwardson Ake Evans Richard Fabiani Bożena Fadiman Anne Faulkner William Fiedler Arkady Filipowicz Wika Fletcher Susan Fogelström Per Anders Fønhus Mikkjel Fowler Karen Joy Frankl Viktor Franzen Jonathan Frayn Michael Fredro Aleksander Fryczkowska Anna Gaskell Elizabeth Genow Magdalena Gilmour David Giordano Paolo Goetel Ferdynand Goethe Johann Wolfgang Gołowkina Irina Grabowska-Grzyb Ałbena Grabski Maciej Green Penelope Grimes Martha Grimwood Ken Gunnarsson Gunnar Gustafsson Lars Gutowska-Adamczyk Małgorzata Guzowska Marta Hagen Wiktor Hamsun Knut Hejke Krzysztof Helsztyński Stanisław Hen Józef Herbert Zbigniew Hill Napoleon Hill Susan Hoffmanowa Klementyna Holt Anne Hovsgaard Jens Hulova Petra Ishiguro Kazuo Iwaszkiewicz Jarosław Iwaszkiewiczowa Anna Jaffrey Madhur Jahren Hope Jakowienko Mira Jamski Piotr Jaruzelska Monika Jastrzębska Magdalena Jersild Per Christian Jörgensdotter Anna Jurgała-Jureczka Joanna Kaczyńska Marta Kallentoft Mons Kanger Thomas Kanowicz Grigorij Karlsson Elise Karon Jan Karpiński Wojciech Kaschnitz Marie Luise Kolbuszewski Jacek Komuda Jacek Kościński Piotr Kowecka Elżbieta Kraszewski Józef Ignacy Kręt Helena Kroh Antoni Kruusval Catarina Krzysztoń Jerzy Kuncewiczowa Maria Kutyłowska Helena Lackberg Camilla Lanckorońska Karolina Lander Leena Larsson Asa Laurain Antoine Lehtonen Joel Loreau Dominique cytaty Lupton Rosamund Lurie Alison Ładyński Antonin Łapicka Zuzanna Łopieńska Barbara Łozińska Maja Łoziński Mikołaj Maciejewska Beata Maciorowski Mirosław Mackiewicz Józef Magris Claudio Malczewski Rafał Maloney Alison Małecki Jan Manguel Alberto Mankell Henning Mann Wojciech Mansfield Katherine Marai Sandor Marias Javier Marinina Aleksandra Marklund Liza Marquez Gabriel Masłoń Krzysztof Mazzucco Melania McKeown Greg Meder Basia Meller Marcin Meredith George Michniewicz Tomasz Miłoszewski Zygmunt Mitchell David Mizielińscy Mjaset Christer Mrożek Sławomir Mukka Timo Murakami Haruki Musierowicz Małgorzata Musso Guillaume Myśliwski Wiesław Nair Preethi Naszkowski Zbigniew Nesbø Jo Nesser Hakan Nicieja Stanisław Nothomb Amelie Nowakowski Marek Nowik Mirosław Obertyńska Beata Oksanen Sofi Orlińska Zuzanna Ossendowski Antoni Ferdynand Pająk-Puda Dorota Paukszta Eugeniusz Pawełczyńska Anna Pawlikowski Michał Pezzelli Peter Pilch Krzysztof Platerowa Katarzyna Plebanek Grażyna Płatowa Wiktoria Proust Marcel Pruszkowska Maria Pruszyńska Anna Przedpełska-Trzeciakowska Anna Puchalska Joanna Puzyńska Katarzyna Quinn Spencer Rabska Zuzanna Rankin Ian Rejmer Małgorzata Reszka Paweł Rutkowski Krzysztof Rylski Eustachy Sadler Michael Safak Elif Schirmer Marcin Seghers Jan Sobański Antoni Sobolewska Justyna Staalesen Gunnar Stanowski Krzysztor Stasiuk Andrzej Stec Ewa Stenka Danuta Stockett Kathryn Stulgińska Zofia Susso Eva Sypuła-Gliwa Joanna Szabo Magda Szalay David Szarota Piotr Szczygieł Mariusz Szejnert Małgorzata Szumska Małgorzata Terzani Tiziano Theorin Johan Thompson Ruth Todd Jackie Tomkowski Jan Tristante Jeronimo Tullet Herve Velthuijs Max Venclova Tomas Venezia Mariolina Vesaas Tarjei Wachowicz-Makowska Jolanta Waltari Mika Wałkuski Marek Wańkowicz Melchior Warmbrunn Erika Wassmo Herbjørg Wasylewski Stanisław Weissensteiner Friedrich White Patrick Wiechert Ernst Wieslander Jujja Włodek Ludwika Zevin Gabrielle Zyskowska-Ignaciak Katarzyna Żylińska Jadwiga
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...