„A w gruncie rzeczy jest tylko kilka książek, które naprawdę mieć warto i które są potrzebne. Doświadczenie wojenne przywiodło mnie do przekonania, że cała ta wiedza książkowa jest mało przydatna. Z wyjątkiem kilku pozycji.
- Jakie to książki według Pana?
- Te, które mówią o rzeczywistej sytuacji człowieka – nie tej wymyślonej, ale wiecznej. Nie wczoraj albo teraz, albo jutro, ale na stałe – zawsze. Takich książek jest bardzo niewiele. Przede wszystkim to Biblia, potem Boska Komedia, Iliada, Odyseja, Eneida i Pan Tadeusz. Te książki zamykają w sobie całe doświadczenie człowieka. A Pan Tadeusz – całe doświadczenie człowieka mówiącego po polsku i wychowanego w kręgu kultury polskiej.” (s. 16)
Paweł Hertz, pisarz, tłumacz, wydawca
„Ale wie Pani, przekonałem się, że trzeba czytać różne rzeczy, bo nie wiadomo, co gdzie się znajdzie. Humaniście wszystko może się przydać. Nie można się ograniczać.” (s. 25)
Prof. Janusz Tazbir, historyk
Te pozornie sprzeczne cytaty z rozmów Barbary N. Łopieńskiej zawarte w „Książkach i ludziach” z grubsza wyjaśniają, co znajdziemy w tym wydawnictwie. Czym są te rozmowy świetnie przygotowanej i otwartej na rozmówcę dziennikarki i jej partnerów, ludzi kultury i nauki. W dzisiejszych czasach przeciętna rozmowa o książkach sprowadza się do stwierdzenia, że „była fajna” albo „nie była fajna”. Nieodmiennie nasuwa mi się tu skojarzenie ze słynnym cytatem z pewnej starej audycji radiowej dwóch kabareciarzy, którzy rozmowę o filmie sprowadzali do zapytania „momenty były?”. Tymczasem wydany w 1998 r. zbiór rozmów Barbary N. Łopieńskiej to rozmowy o książkach, nawykach czytelniczych, fascynacjach literackich, historii tworzenia się biblioteki domowej. Rozmówcami dziennikarki są pisarze, tłumacze, poeci, naukowcy oraz kilku przedstawicieli innych dziedzin sztuki, a przepraszam jest wśród nich jeden polityk, czyli Jacek Kuroń. Chociaż wielu rozmówców było czy jest jasno powiązanych z pewnymi środowiskami politycznymi (Jacek Kuroń, Andrzej Drawicz, Andrzej Wajda) to jednak rozmowy dotyczą wyłącznie książek i stosunku rozmówcy do nich. Są tacy, którzy kupują wszystko, co potrzebne i niepotrzebne, którym książki powoli zabierają całą dostępną przestrzeń życiową, przykładem takiego podejścia jest np. Maria Janion. Są też tacy, którzy nie przywiązują się do książek, a ich biblioteki ograniczone są do absolutnego minimum, są zbiorem największych fascynacji (np. Andrzej Osęka).
„Czytanie to bardzo skomplikowany proces. Krótko mówiąc: szukamy bliskiej sobie duszy, bliskiego sobie umysłu i bliskiej sobie filozofii. A jak się jest w pewnym wieku, to człowiek już wie, czego szuka – szuka potwierdzenia i pogłębienia swoich spostrzeżeń.” s. 218)
Łukasz Korolkiewicz, artysta malarz
Barbara Łopieńska stara się utrzymać zbliżony schemat rozmowy, pewne pytania się powtarzają, ale każdy wywiad jest inny. Każda rozmowa dostarcza nowych przeżyć i przemyśleń, padają stwierdzenia ważne i ważkie, wiele jest również humoru i dystansu, aczkolwiek z ręką na sercu przyznam, że kilka rozmów było dość rozczarowujących. Zapewne spodziewałam się więcej po niektórych rozmówcach.
Takie wywiady to rzadkość w dzisiejszych czasach. Przyjemnie się czytało te mądre słowa i wiele, czasem nawet kontrowersyjnych dla przeciętnego mola książkowego, stwierdzeń. Z większości rozmów można sobie wynotować kilka tytułów bądź autorów, po których warto sięgnąć. Ciekawe są również opinie rozmówców Barbary Łopieńskiej nt. klasyków, m.in. Prousta i Manna, czasem sprzeczne, ale zawsze prowokujące do własnych poszukiwań.
Cechą wspólną większości rozmówców jest brak pogoni za nowościami. Raczej ograniczają chęć zakupów niż jej ulegają. Można też dzięki temu docenić urok klasyki i dzieł o charakterze ponadczasowym. Wynika to również z faktu, że większość rozmówców pracuje "w książkach". :)
"Książki i ludzie" zostały wydane w 1998 r. i chociaż rozmowy i ich tematyka oparła się upływowi czasu, to jednak z przykrością konstatujemy fakt, jak wielu osób już nie ma między żywymi. Wspominane przez rozmówców ceny książek czy pułap wydatków na lektury jest podany jeszcze w starych nominałach, tak więc nie zdziwcie się, że kwoty oscylują wokół milionów bądź kilkuset tysięcy (można je podzielić przez 10 000, wtedy kwota będzie zbliżona do dzisiejszych cen).
Osoba pani Łopieńskiej przeprowadzającej wszystkie rozmowy zrobiła na mnie bardzo pozytywne wrażenie. Jej świetne przygotowanie, obycie literackie, ogłada i dobre wychowanie pozwoliły na wydobycie na światło dzienne wielu nieznanych szczegółów, ciekawostek. Jej nienarzucająca się obecność wpłynęła na „otwarcie się” rozmówców i powstał z tego zbiór niezmiernie ciekawych, wręcz pasjonujących rozmów o tym, co nam, molom książkowym, jest najbliższe – o książce i czytaniu. Bardzo chętnie przeczytałabym zbiór podobnych rozmów z osobami życia kulturalnego aktywnymi obecnie. Mam jednak nieodparte wrażenie, że teraz wszystko zostało podporządkowane newsom dnia, powierzchowności oraz pozorom i chyba nie ma szans na pojawienie się na rynku podobnej pozycji, a szkoda.
Barbara N. Łopieńska (1949 – 2004) – pracę dziennikarską rozpoczęła w latach 70-tych w tygodniku „Kultura”. Później związana była z „Tygodnikiem Solidarność”, „Res Publicą”, „Gazetą Wyborczą”, „Polityką”, „Tygodnikiem Powszechnym” i In. Wydała m.in. zbiór reportaży „Łapa w łapę” (1980), zbiór rozmów „Książki i ludzie” (1998). Pośmiertnie wydano tom wywiadów „Męka twórcza. Z życia psychosomatycznego intelektualistów”.
Autor: Barbara N. Łopieńska i jej rozmówcy
Wydawnictwo: Twój Styl
Rok wydania: 1998
Liczba stron: 259
P.S. 1
Pełna lista rozmówców Barbary N. Łopieńskiej:
Prof. Maria Janion,
Paweł Hertz,
Prof. Janusz Tazbir,
Prof. Jerzy Jedlicki,
Julia Hartwig i Andrzej Międzyrzecki,
Hanna Krall,
Marian Brandys,
Andrzej Drawicz,
Andrzej Osęka,
Prof. Władysław Jerzy Kunicki-Goldfinger,
Ryszard Kapuściński,
Zygmunt Kubiak,
Irena Szymańska i Ryszard Matuszewski,
Gustaw Holoubek,
Magdalena Tulli,
Jacek Kuroń,
Krystyna Zachwatowicz i Andrzej Wajda,
Zofia Chądzyńska,
Piotr Sommer,
Janina Pollakówna,
Wiesław Ochman,
Łukasz Korolkiewicz,
Erwin Axer,
Jerzy Turowicz i Anna Turowiczowa,
Czesław Aplecionek
P.S. 2
Cytat specjalnie dla Guciamal:
„Lubię też czytać przewodniki – con amore – choć na ogół z myślą o podróżach. To bardzo ważne, aby móc zobaczyć miejsca znane z literatury, z jakiegoś przekazu kultury i po swojemu je doznać. To samo dotyczy dzieł sztuki. To może daje nam prawo – tak sobie prywatnie to tłumaczę – do pisania na przykład o malarzach, o których kilkadziesiąt osób, pewnie bardziej do tego uprawnionych, już pisało. Kiedy widzi się obraz na żywo i na nowo, można dodać coś od siebie, czemuś zaprzeczyć. Myślę, że tak powstaje kultura.” (s. 191-192)
Janina Pollakówna, poetka, eseistka, historyk sztuki
Cytat dla Guciamal idealny :D
OdpowiedzUsuńChetnie przeczytam rozmowy pani Lopienskiej. Pewnie bede czytac z notesem w rece, aby nie uronic zadnego interesujacego tytulu, ktory koniecznie musze przeczytac :)
Przyznam, że cytowany fragment od razu skojarzył mi się z naszą blogową koleżanką i stąd ten P.S. :)
UsuńMoże aż tak dużo tytułów się nie da wynotować, ale parę na pewno. :)
Dziękuję pięknie, bardzo mi się ten cytat podoba i podpisuję się pod nim/ podkradnę go sobie przy najbliższym opisywaniu jakiegoś obrazu czy dzieła sztuki :). Książki i ludzie (niestety w wersji e-bookowej) czekają na poświęcenie im chwili uwagi, a po Męce twórczej wiem, że warto.
OdpowiedzUsuńCieszę się, że cytat się podoba, gdyż - jak napisałam wyżej - od razu skojarzył mi się z Tobą:) Wywiady B. Łopieńskiej warto przeczytać choćby z uwagi na brak podobnych rozmów w dzisiejszych czasach :)
UsuńBardzo ciepło wspominam lekturę. Rzeczywiście dla każdego mola:)
OdpowiedzUsuńWarto przeczytać tę książkę, choćby po to, żeby przypomnieć sobie, jak można rozmawiać o książkach :)
UsuńCzytałam tę książkę! To 'must have' każdego miłośnika książek. Ja z niej zapamiętałam też stwierdzenie któregoś czytelnika, że Dostojewski to przypadek kliniczny, i jeszcze innego bibliofila, który przed wojną kolekcjonował książki, a po wojnie stwierdził, że są dwie ważne książki w życiu Homer i Biblia.
OdpowiedzUsuńPraktycznie w każdej z rozmów można było znaleźć takie "perełki" i pasjonujące opinie nt. kultury czytania. Warto!
UsuńBy going to Car Rental 8 you can find the most affordable car hire at over 50,000 locations globally.
OdpowiedzUsuńBardzo chętnie po nią sięgnę, jedna rozmowa na jeden wieczór i ile źródeł do przyjemnych rozmyślań o książkach. :)
OdpowiedzUsuńBookendorfina