czwartek, 26 lipca 2012

Tiziano Terzani o Ameryce




Tiziano Terzani, "Nic nie zdarza się przypadkiem"
Tłumaczenie: Anna Osmólska - Mętrak
Świat Książki, Warszawa 2008



„Na pierwszy rzut oka jest w Amerykanach coś ujmującego, ciepłego. Urzędnik imigracyjny, który kontrolował mój paszport i papiery wjazdowe na lotnisku, zapytał, w jakim celu przyjechałem do Stanów Zjednoczonych.

- Żeby się leczyć na raka – odparłem.

Spojrzał na mnie z sympatią.

- Powodzenia – powiedział i uprzejmie wbił mi zwykłą, trzymiesięczną wizę, dodając do niej współczujący uśmiech.

Szybko jednak zdajemy sobie sprawę, że ta gotowość, ten przyjacielski, niemal rodzinny sposób wchodzenia w relacje to tylko technika, rodzaj sztuczki, którą opanował każdy Amerykanin i której nikt już się nie dziwi. W rzeczywistości każdy kontakt międzyludzki traktuje się podejrzliwie, a życie to nieustanna obrona przed kimś albo przed czymś. W wielkich sklepach każda wystawiona na sprzedaż chusteczka zaopatrzona jest w elektroniczny czujnik, który – jeśli nie zostanie odłączony przy kasie – uruchamia system alarmowy przy drzwiach wyjściowych. Księgarnie, sklepy z płytami i z ubraniami znajdują się pod nieustanną obserwacją strażników w cywilnych strojach, którzy krążą ze słuchawkami w uszach, jakby byli tajnymi agentami wyznaczonymi do ochrony prezydenta. (…)

Społeczeństwo, którego członkowie wyrażają głęboką, wzajemną nieufność i w którym nie istnieje świadomość wspólnych dla wszystkich wartości – odczuwanych, zanim jeszcze staną się zapisanym systemem – wciąż musi się odwoływać do prawa i sędziów, żeby regulować różne powstające w jego łonie powiązania. Taka jest Ameryka: wszystkie stosunki społeczne, nawet te najbardziej intymne, obciążone są ciągłą obawą przed możliwą ingerencją prawną. Zagrożenie jest trwałe, a adwokaci stali się straszakami każdego związku opartego na przyjaźni, miłości, współpracy czy zaufaniu. Nowym, typowo amerykańskim sposobem zarabiania pieniędzy, jest oskarżenie jakiegoś wielkiego przedsiębiorstwa o dyskryminację rasową, własnego szefa o molestowanie seksualne, kochanka o gwałt, a lekarza o zaniedbanie.” (strony 71-73)


„Dla ogromnego kraju, którego pierwotni mieszkańcy – Indianie – zostali metodycznie ograbieni i wymordowani, imigracja stała się przyrodzoną koniecznością, a wieloetniczność jej oczywistą konsekwencją. To ciekawe, że fakty, wynikające częściowo z prawdziwego ludobójstwa, są dzisiaj przedstawiane jako wzorcowe, jako zaleta. W oparciu o to ich bardzo szczególne doświadczenie Stany Zjednoczone propagują mit przyszłego społeczeństwa: globalnego, wielorasowego, wielokulturowego, przypominającego światowy potpourri, który – odnawiając się nieustannie – gwarantowałby żywotność i rozwój.

Prawda jest taka, że nie ma globalnych recept na problemy wszystkich narodów, a najlepsze są zawsze te, które liczą się z lokalnymi uwarunkowaniami. To, co sprawdza się w Ameryce, niekoniecznie zadziała gdzie indziej, a to, co jest szkodliwe w jednym miejscu, nie musi być takie samo w drugim.” (s. 76)


„W Ameryce przemysł reklamowy i public relations stały się już dwoma niezwykle wyszukanymi systemami manipulacji umysłem ludzkim i nie istnieje już nic – począwszy od Boga, po produkty elektroniczne czy wojnę – co nie jest zręcznie zapakowane w jakieś połyskujące i kolorowe pudełko oraz zaprezentowane za pomocą stosownej iluzjonistycznej formuły słownej, a następnie wypuszczone na rynek. W ten sposób prawda pozostaje zawsze przesłonięta, czasem wręcz zaniechana i zapomniana – jak fakt, że to Stany Zjednoczone były pierwszym i jak dotąd jedynym krajem, który użył bomby atomowej. „ (s. 80)

„Ta furgonetka z otwartym tylnym bagażnikiem, którą widywałem przed każdym domem, stała się dla mnie symbolem Ameryki, gdzie nikt nie mieszka w miejscu urodzenia ani nie umiera tam, gdzie mieszkał. Tam wszyscy są niezależni i nieznani pośród innych niezależnych i nieznanych, z którymi przez krótki czas udają wielką zażyłość. Ciągłe, niespokojne przemieszczanie się Amerykanów, ich poczucie nieograniczoności w ogromnym kraju stwarza oczywiście owo wrażeniewolności, stanowiące podstawę amerykańskiego mitu. Ale także, jak mi się zdawało, rodzi wiele nieszczęść. (…)

Furgonetkowe społeczeństwo niczego nie gwarantuje, poza możliwością ucieczki. Cóż za różnica w stosunku do świata mojego dzieciństwa, kiedy – choć biedni – wszyscy mieli jeszcze rodzinę, zajęcie, przyjaźnie, na które można było liczyć i w które warto się było angażować! Ludzie żyli i pracowali w kontekście społecznym, mającym swoją historię.” (s. 329)

 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Autorzy

Agopsowicz Monika Albaret Celeste Albom Mitch Alvtegen Karin Austen Jane Babina Natalka Bachmann Ingeborg Baranowska Małgorzata Becerra Angela Beekman Aimee Bek Aleksander Bellow Saul Bennett Alan Besala Jerzy Bobkowski Andrzej Bogucka Maria Bonda Katarzyna Borkowska Urszula Bowen Rhys Brabant Hyacinthe Braine John Brodski Josif Calvino Italo Castagno Dario Cegielski Tadeusz Cejrowski Wojciech Cherezińska Elżbieta Cleeves Ann Courtemanche Gil Covey Sean Crummey Michael Cusk Rachel Czapska Maria Czarnecka Renata Czarnyszewicz Florian Czwojdrak Bożena Dallas Sandra de Blasi Marlena Didion Joan Dmochowska Emma Doctorow E.L. Domagalski Dariusz Domańska-Kubiak Irena Dostojewska Anna Drewniak Wojciech Drinkwater Carol Drucka Nadzieja Druckerman Pamela Dunlop Fuchsia Dyer Wayne Edwardson Ake Evans Richard Fabiani Bożena Fadiman Anne Faulkner William Fiedler Arkady Filipowicz Wika Fletcher Susan Fogelström Per Anders Fønhus Mikkjel Fowler Karen Joy Frankl Viktor Franzen Jonathan Frayn Michael Fredro Aleksander Fryczkowska Anna Gaskell Elizabeth Genow Magdalena Gilmour David Giordano Paolo Goetel Ferdynand Goethe Johann Wolfgang Gołowkina Irina Grabowska-Grzyb Ałbena Grabski Maciej Green Penelope Grimes Martha Grimwood Ken Gunnarsson Gunnar Gustafsson Lars Gutowska-Adamczyk Małgorzata Guzowska Marta Hagen Wiktor Hamsun Knut Hejke Krzysztof Helsztyński Stanisław Hen Józef Herbert Zbigniew Hill Napoleon Hill Susan Hoffmanowa Klementyna Holt Anne Hovsgaard Jens Hulova Petra Ishiguro Kazuo Iwaszkiewicz Jarosław Iwaszkiewiczowa Anna Jaffrey Madhur Jahren Hope Jakowienko Mira Jamski Piotr Jaruzelska Monika Jastrzębska Magdalena Jersild Per Christian Jörgensdotter Anna Jurgała-Jureczka Joanna Kaczyńska Marta Kallentoft Mons Kanger Thomas Kanowicz Grigorij Karlsson Elise Karon Jan Karpiński Wojciech Kaschnitz Marie Luise Kolbuszewski Jacek Komuda Jacek Kościński Piotr Kowecka Elżbieta Kraszewski Józef Ignacy Kręt Helena Kroh Antoni Kruusval Catarina Krzysztoń Jerzy Kuncewiczowa Maria Kutyłowska Helena Lackberg Camilla Lanckorońska Karolina Lander Leena Larsson Asa Laurain Antoine Lehtonen Joel Loreau Dominique cytaty Lupton Rosamund Lurie Alison Ładyński Antonin Łapicka Zuzanna Łopieńska Barbara Łozińska Maja Łoziński Mikołaj Maciejewska Beata Maciorowski Mirosław Mackiewicz Józef Magris Claudio Malczewski Rafał Maloney Alison Małecki Jan Manguel Alberto Mankell Henning Mann Wojciech Mansfield Katherine Marai Sandor Marias Javier Marinina Aleksandra Marklund Liza Marquez Gabriel Masłoń Krzysztof Mazzucco Melania McKeown Greg Meder Basia Meller Marcin Meredith George Michniewicz Tomasz Miłoszewski Zygmunt Mitchell David Mizielińscy Mjaset Christer Mrożek Sławomir Mukka Timo Murakami Haruki Musierowicz Małgorzata Musso Guillaume Myśliwski Wiesław Nair Preethi Naszkowski Zbigniew Nesbø Jo Nesser Hakan Nicieja Stanisław Nothomb Amelie Nowakowski Marek Nowik Mirosław Obertyńska Beata Oksanen Sofi Orlińska Zuzanna Ossendowski Antoni Ferdynand Pająk-Puda Dorota Paukszta Eugeniusz Pawełczyńska Anna Pawlikowski Michał Pezzelli Peter Pilch Krzysztof Platerowa Katarzyna Plebanek Grażyna Płatowa Wiktoria Proust Marcel Pruszkowska Maria Pruszyńska Anna Przedpełska-Trzeciakowska Anna Puchalska Joanna Puzyńska Katarzyna Quinn Spencer Rabska Zuzanna Rankin Ian Rejmer Małgorzata Reszka Paweł Rutkowski Krzysztof Rylski Eustachy Sadler Michael Safak Elif Schirmer Marcin Seghers Jan Sobański Antoni Sobolewska Justyna Staalesen Gunnar Stanowski Krzysztor Stasiuk Andrzej Stec Ewa Stenka Danuta Stockett Kathryn Stulgińska Zofia Susso Eva Sypuła-Gliwa Joanna Szabo Magda Szalay David Szarota Piotr Szczygieł Mariusz Szejnert Małgorzata Szumska Małgorzata Terzani Tiziano Theorin Johan Thompson Ruth Todd Jackie Tomkowski Jan Tristante Jeronimo Tullet Herve Velthuijs Max Venclova Tomas Venezia Mariolina Vesaas Tarjei Wachowicz-Makowska Jolanta Waltari Mika Wałkuski Marek Wańkowicz Melchior Warmbrunn Erika Wassmo Herbjørg Wasylewski Stanisław Weissensteiner Friedrich White Patrick Wiechert Ernst Wieslander Jujja Włodek Ludwika Zevin Gabrielle Zyskowska-Ignaciak Katarzyna Żylińska Jadwiga
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...