Tarjei Vesaas, Wiosenna noc

Lektura tej książki to naturalna kontynuacja mojej znajomości z twórczością Tarjei Vesaasa rozpoczętej przeczytaniem „Pałacu lodowego” . Ta właśnie powieść wywarła na mnie tak duże wrażenie swoim poetyckim językiem i wrażliwością, że bez większego zastanowienia sięgnęłam po kolejną książkę norweskiego pisarza dostępną w mojej bibliotece.

„Wiosenna noc” to jedna z wcześniejszych powieści Vesaasa, wydana po raz pierwszy w 1954 r. Czternastoletni Hallstein i jego szesnastoletnia siostra Sissel zostają sami w domu w pewną wiosenną noc, gdy ich rodzice muszą wyjechać do miasta. Ta noc okazuje się pełna wrażeń i przeżyć zupełnie nieoczekiwanych, gdyż w domu pojawia się nagle pewna dziwna rodzina szarpana przez konflikty wewnętrzne nie do końca zrozumiałe dla postronnego obserwatora. Są oni zmuszeni do zatrzymania się w domu rodzeństwa w wyniku awarii samochodu, a jedna z kobiet będzie niedługo rodzić. Oprócz rodzącej w skład tej kilkuosobowej rodziny wchodzą: Karl - jej mąż, Hjallmar – ojciec Karla, Krystyna – druga żona Hjallmara, udająca od dwóch lat niemą, tajemnicza dziewczynka o imieniu Gudrun – córka Hjallmara, siostra Karla.

Hallstein i Sissel sami muszą stawić czoło niespodziewanej sytuacji, przyjąć rolę gospodarzy i wziąć odpowiedzialność za swoje działania. Powieść napisana jest z perspektywy Hallsteina, który zapoznaje się stopniowo ze skomplikowaną sytuacją, w jakiej pozostaje goszcząca u nich grupa.

Nie można opowiedzieć wydarzeń opisanych w książce (czy też raczej książeczce z uwagi na jej niewielkie rozmiary), bo mija się to zupełnie z celem. Raz, że treści w niej niewiele i można ją podsumować w kilku zdaniach, dwa, że najważniejsze jest tu to, co dzieje się pomiędzy słowami, uczucia i rozterki chłopca wkraczającego w dorosłość – nie tak promienną jak to sobie nastolatkowie wyobrażają. Jest on postawiony w sytuacji, gdy musi sam wyrobić sobie pogląd i opinię na istniejącą sytuację, gdy każdy przedstawia inną wersję wydarzeń i odmienne osądy. Tej znamiennej nocy do ich domu wkracza dorosłość, nieznane emocje, wkracza jednocześnie  życie i śmierć… Tej nocy nastoletnie rodzeństwo musi stawić czoło najważniejszym dylematom dorosłego życia.

Tarjei Vesaas to mistrz poetyckiego języka, który buduje niesamowity nastrój i wciąga czytelnika do wykreowanego świata. Jak podkreśliłam to już w notce o „Pałacu lodowym” – wielka to zasługa tłumacza, Beaty Hłasko, która pomaga nam postrzegać świat zgodnie z intencją pisarza. Ja uległam czarowi tej powieści i pogrążyłam się w niej. Sądzę, że większa część dzisiejszych nastolatków określiłaby tę książkę jako nudną, mam jednak nadzieję, że „Wiosenna noc” nadal jest w stanie przemówić do bardziej wrażliwych przedstawicieli dzisiejszej młodzieży :)

Jarosław Iwaszkiewicz scharakteryzował tę powieść następująco: „Kiedy czytałem cudowną powieść Tarjei Vesaasa „Wiosenna noc”, bezustannie brzmiała mi pieśń Schumanna w uszach i cały byłem pogrążony w tej romantycznej muzyce. Bo niech się co chce mówi o Vesaasie – i to, że jest tak bliski pisarzom amerykańskim, i że niedaleko od niego i do Faulknera, i Knuta Hamsuna – a jednak jest to romantyk całą gębą i tak bardzo twórczy w kreowaniu tajemniczych, nie dopowiedzianych i pięknych nastrojów, malowaniu takich pejzaży jak ten Caspara Davida Friedricha, na którym dwaj przyjaciele patrzą na wschodzący księżyc. Akurat w tej powieści nie ma wschodzącego księżyca – a jest ten sam nastrój, ta sama poezja i ta sama niewytłumaczalna, zagęszczona i wonna wiosenna mgła, co u romantycznego malarza.” [źródło Wikipedia]

I cóż ja mogę do tego dodać? :) Chyba tylko mogę zamieścić widok obrazu, o którym wspomina Iwaszkiewicz i zachęcić Was do przeczytania "Wiosennej nocy".

Caspar David Friedrich, "Dwaj mężczyźni kontemplujący księżyc"

Źródło zdjęcia: www.friedrich.yoyo.pl

Tarjei Vesaas (1897 – 1970) norweski pisarz i poeta. Kilkakrotnie nominowany do nagrody Nobla, której jednak nigdy nie zdobył. Jego utwory są krótkie, oszczędne w formie, często osadzone w wiejskim krajobrazie. Książki Vesaasa opisują procesy wyobcowania i samotności, ale zawsze zawarty jest jakiś pierwiastek nadziei. Utwory opublikowane w Polsce to: „Ptaki” (wyd. pol. 1964), „Nocne czuwanie” (1966), „Pałac lodowy” (1969), „Wielka gra” (1971), „Wiosenna noc” (1972), „Koń z Hogget”(1988), „Dom w ciemności” (2011). Ciekawy szkic o pisarzu i o „Domu w ciemności”znajdziecie tu.

Źródło zdjęcia: www.listal.com  

Moja ocena: 6 / 6

Autor: Tarjei Vesaas

Tytuł oryginału: Vårnatt
Tłumacz: Beata Hłasko
Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy
Rok wydania: 1972
Liczba stron: 160