środa, 21 marca 2012

Tadeusz Cegielski, Morderstwo w alei Róż




Różne kryminały w życiu czytałam, retro kryminały również, ale z takim „wallenrodowskim” sposobem prowadzenia śledztwa, jakie pojawia się w „Morderstwie w alei Róż”, jeszcze się nie spotkałam. Nie jest to zarzut, a jedynie konstatacja faktu, gdyż realia, w których rozkrywa się akcja tego kryminału wyjaśniają wszystko: Warszawa w roku 1954, rok po śmierci Stalina, gdy kończy się właśnie budowa Pałacu Kultury i Nauki, daru „bratniego” narodu radzieckiego, gdy polskim ministrem obrony narodowej był radziecki marszałek…

Głównym bohaterem tego kryminału, a wkrótce zapewne serii kryminalnej, jest Ryszard Wirski, funkcjonariusz Milicji Obywatelskiej, który prowadzi śledztwo w sprawie tajemniczej śmierci sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR - Bogusława Szczapy. Sytuacja jest trudna, nic nie jest jasne i niczego nie można być pewnym. Kapitanowi Wirskiemu depcze po piętach oficer Urządu Bezpieczeństwa (UB), Mikołaj Kowadło. Wykrycie sprawcy w takich okolicznościach jest nadzwyczaj trudne…

Wirski to mężczyzna dojrzały, doświadczony przez los i historię, a jednak pełen godności i poczucia własnej wartości. Zna on doskonale metody pracy UB, gdyż sam ich doświadczył. Wirski jest profesjonalistą, ma wiedzę, jak powinno wyglądać prawidłowo prowadzone śledztwo z racji swojej służby w policji przed wojną, w czasach „kapitalistycznej Polski” i już ten fakt powoduje, że pozostaje on pod nieprzerwaną czujną obserwacją UB jako element potencjalnie niebezpieczny. I tak ma szczęście, że pozwolono mu nadal mieszkać w jednym pokoju swojego przedwojennego mieszkania w eleganckiej dzielnicy Warszawy, które przetrwało wojenną zawieruchę; w pozostałych pomieszczeniach zakwaterowane są dwie dodatkowe rodziny, "mające oko" na poczynania byłego właściciela nieruchomości. Nic więc dziwnego, że kapitan Wirski realnie ocenia sytuację i nie oczekuje awansu…

Gdy jego ubecki cień – major Kowadło – informuje go, że ma prowadzić śledztwo w sprawie śmierci towarzysza Szczapy, zdaje sobie sprawę, że stoi przed nim zadanie prawie niewykonalne: zadowolenie przełożonych i wszechwładnego UB oraz wykrycie sprawcy tajemniczego przestępstwa dokonanego być może na skutek rozgrywek w obozie władzy. Ma on również świadomość, że wszystkie osoby pojawiające się w śledztwie mogą zostać wykorzystane przez UB jako potencjalne „kozły ofiarne”.

Dlatego też prowadzi śledztwo tak, aby UB nie miało pełnej świadomości, kto pojawia się w kręgu podejrzanych, posuwa się nawet do zatajania czy niszczenia potencjalnych dowodów. Przyznacie, że to dość nietypowe zachowanie jak na oficera śledczego, ale realia stalinizmu usprawiedliwiają takie anormalne zachowania. I właśnie te realia, opisane przez autora z wielką dbałością i pietyzmem zrobiły na mnie największe wrażenie.

Podczas prowadzonego dochodzenia Wirski trafia m. in. na eksterytorialne terytorium Związku Radzieckiego w ówczesnej Warszawie, czyli na teren budowy Pałacu Kultury i Nauki, gdzie przedstawiciele polskich instytucji, łącznie z policją, mogli uzyskać wstęp tylko za zgodą radzieckiego kierownictwa prac budowlanych. Autor zapoznaje nas również z nieznanymi szerzej faktami z historii budowy metra w Warszawie.

Mało kto już pamięta, czym był stalinizm, jak panoszyli się radzieccy towarzysze, jak wszechwładną i bezlitosną siłą niszczącą niewinnych ludzi było UB. Warto przeczytać tę książkę choćby dla poczucia atmosfery grozy tamtych lat, gdyż profesor Cegielski potrafi przekazać czytelnikowi nastrój tamtej epoki w naprawdę przystępny sposób.

Bohater tego kryminału również jest niebanalną osobowością i przyciąga uwagę czytelnika, chociaż jego zaangażowanie w afery sercowe wydaje się dość mało wiarygodne. Może mam ograniczoną wyobraźnię, ale wydaje mi się, że 60-latek „po przejściach” jednak nie cieszyłby się aż takim wzięciem u kobiet o połowę młodszych od niego, gdyby pióro i wyobraźnia autora mu na to nie pozwoliły. :)

Końcówka ery stalinizmu, w czasie której rozgrywa się akcja tego kryminału oraz sylwetka bohatera przykuwają uwagę czytelnika, ale intryga kryminalna schodzi jednak na drugi plan, chociaż też jest ciekawa, pokazująca styl życia elity partyjnej i rozmaite intrygi, które rozgrywały się za bardzo szczelnymi kulisami… Muszę jednak przyznać, że w miarę upływu czasu coraz mniej mnie interesowało, kto zabił towarzysza Szczapę.

Sądzę, że autor nie poprzestanie na jednej książce. Podejrzewam, że „sequel” czeka nas już niebawem, choć przyznam, że moją ciekawość wzbudzają losy kapitana Wirskiego przed wojną. Chętnie przeczytałabym „prequel”. :)
 

 


Tadeusz Cegielski (ur. 1948) - historyk, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, wolnomularz. Ojciec Maxa Cegielskiego - dziennikarza i pisarza. Od 1992 r. pełni funkcję redaktora naczelnego "Ars Regia" poświęconego wolnomularstwu.
 
Moja ocena: 5 / 6  


Autor: Tadeusz Cegielski

Wydawnictwo: WAB
Seria: Mroczna seria
Rok wydania: 2010
Liczba stron: 432
 

 

9 komentarzy:

  1. Mam tę książkę już od jakiegoś czasu na celowniku, ale po Twojej recenzji widzę, że trzeba przyspieszyć z lekturą... Bardzo mnie interesuje!

    OdpowiedzUsuń
  2. Ja też właśnie przymierzam sie do Alei, przymierzam i w końcu chyba sie za nią wezmę:)

    OdpowiedzUsuń
  3. Agnieszko i Aneto, naprawdę polecam! :)

    OdpowiedzUsuń
  4. To też swego rodzaju dyskusja z produkcyjniakami z czasów stalinowskich - takie odnoszę wrażenie. Chętnie bym przeczytała.

    OdpowiedzUsuń
  5. Nutto, myślę, że Ci się spodoba :) Nie jestem znawcą, ale wydaje mi się, że kryminałów współczesnych osadzonych w stalinowskich realizach nie ma zbyt wielu :)

    OdpowiedzUsuń
  6. moje klimaty i czasy, które w literaturze lubię, na pewno sięgnę

    OdpowiedzUsuń
  7. Kasia.eire, mam nadzieję, że spodoba Ci się ta książka :)

    OdpowiedzUsuń
  8. Ciekawa pozycja. Właśnie przeczytałam książkę "Szepty" Orlando Figasa - w której autor przedstawia życie w stalinowskiej Rosji. Bardzo wzruszająca pozycja.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Stalinizm to były straszne lata... Na razie mam na półce książkę Figesa o historii kultury rosyjskiej, ale zwrócę uwagę również na "Szeptem". Jeśli interesuje Cię bolszewicka Rosja to polecam "Pokonanych" Iriny Gołowkiny. Moją opinię znajdziesz na blogu. Świetna rzecz, ale dość trudna do zdobycia.

      Usuń

Autorzy

Agopsowicz Monika Albaret Celeste Albom Mitch Alvtegen Karin Austen Jane Babina Natalka Bachmann Ingeborg Baranowska Małgorzata Becerra Angela Beekman Aimee Bek Aleksander Bellow Saul Bennett Alan Besala Jerzy Bobkowski Andrzej Bogucka Maria Bonda Katarzyna Borkowska Urszula Bowen Rhys Brabant Hyacinthe Braine John Brodski Josif Calvino Italo Castagno Dario Cegielski Tadeusz Cejrowski Wojciech Cherezińska Elżbieta Cleeves Ann Courtemanche Gil Covey Sean Crummey Michael Cusk Rachel Czapska Maria Czarnecka Renata Czarnyszewicz Florian Czwojdrak Bożena Dallas Sandra de Blasi Marlena Didion Joan Dmochowska Emma Doctorow E.L. Domagalski Dariusz Domańska-Kubiak Irena Dostojewska Anna Drewniak Wojciech Drinkwater Carol Drucka Nadzieja Druckerman Pamela Dunlop Fuchsia Dyer Wayne Edwardson Ake Evans Richard Fabiani Bożena Fadiman Anne Faulkner William Fiedler Arkady Filipowicz Wika Fletcher Susan Fogelström Per Anders Fønhus Mikkjel Fowler Karen Joy Frankl Viktor Franzen Jonathan Frayn Michael Fredro Aleksander Fryczkowska Anna Gaskell Elizabeth Genow Magdalena Gilmour David Giordano Paolo Goetel Ferdynand Goethe Johann Wolfgang Gołowkina Irina Grabowska-Grzyb Ałbena Grabski Maciej Green Penelope Grimes Martha Grimwood Ken Gunnarsson Gunnar Gustafsson Lars Gutowska-Adamczyk Małgorzata Guzowska Marta Hagen Wiktor Hamsun Knut Hejke Krzysztof Helsztyński Stanisław Hen Józef Herbert Zbigniew Hill Napoleon Hill Susan Hoffmanowa Klementyna Holt Anne Hovsgaard Jens Hulova Petra Ishiguro Kazuo Iwaszkiewicz Jarosław Iwaszkiewiczowa Anna Jaffrey Madhur Jahren Hope Jakowienko Mira Jamski Piotr Jaruzelska Monika Jastrzębska Magdalena Jersild Per Christian Jörgensdotter Anna Jurgała-Jureczka Joanna Kaczyńska Marta Kallentoft Mons Kanger Thomas Kanowicz Grigorij Karlsson Elise Karon Jan Karpiński Wojciech Kaschnitz Marie Luise Kolbuszewski Jacek Komuda Jacek Kościński Piotr Kowecka Elżbieta Kraszewski Józef Ignacy Kręt Helena Kroh Antoni Kruusval Catarina Krzysztoń Jerzy Kuncewiczowa Maria Kutyłowska Helena Lackberg Camilla Lanckorońska Karolina Lander Leena Larsson Asa Laurain Antoine Lehtonen Joel Loreau Dominique cytaty Lupton Rosamund Lurie Alison Ładyński Antonin Łapicka Zuzanna Łopieńska Barbara Łozińska Maja Łoziński Mikołaj Maciejewska Beata Maciorowski Mirosław Mackiewicz Józef Magris Claudio Malczewski Rafał Maloney Alison Małecki Jan Manguel Alberto Mankell Henning Mann Wojciech Mansfield Katherine Marai Sandor Marias Javier Marinina Aleksandra Marklund Liza Marquez Gabriel Masłoń Krzysztof Mazzucco Melania McKeown Greg Meder Basia Meller Marcin Meredith George Michniewicz Tomasz Miłoszewski Zygmunt Mitchell David Mizielińscy Mjaset Christer Mrożek Sławomir Mukka Timo Murakami Haruki Musierowicz Małgorzata Musso Guillaume Myśliwski Wiesław Nair Preethi Naszkowski Zbigniew Nesbø Jo Nesser Hakan Nicieja Stanisław Nothomb Amelie Nowakowski Marek Nowik Mirosław Obertyńska Beata Oksanen Sofi Orlińska Zuzanna Ossendowski Antoni Ferdynand Pająk-Puda Dorota Paukszta Eugeniusz Pawełczyńska Anna Pawlikowski Michał Pezzelli Peter Pilch Krzysztof Platerowa Katarzyna Plebanek Grażyna Płatowa Wiktoria Proust Marcel Pruszkowska Maria Pruszyńska Anna Przedpełska-Trzeciakowska Anna Puchalska Joanna Puzyńska Katarzyna Quinn Spencer Rabska Zuzanna Rankin Ian Rejmer Małgorzata Reszka Paweł Rutkowski Krzysztof Rylski Eustachy Sadler Michael Safak Elif Schirmer Marcin Seghers Jan Sobański Antoni Sobolewska Justyna Staalesen Gunnar Stanowski Krzysztor Stasiuk Andrzej Stec Ewa Stenka Danuta Stockett Kathryn Stulgińska Zofia Susso Eva Sypuła-Gliwa Joanna Szabo Magda Szalay David Szarota Piotr Szczygieł Mariusz Szejnert Małgorzata Szumska Małgorzata Terzani Tiziano Theorin Johan Thompson Ruth Todd Jackie Tomkowski Jan Tristante Jeronimo Tullet Herve Velthuijs Max Venclova Tomas Venezia Mariolina Vesaas Tarjei Wachowicz-Makowska Jolanta Waltari Mika Wałkuski Marek Wańkowicz Melchior Warmbrunn Erika Wassmo Herbjørg Wasylewski Stanisław Weissensteiner Friedrich White Patrick Wiechert Ernst Wieslander Jujja Włodek Ludwika Zevin Gabrielle Zyskowska-Ignaciak Katarzyna Żylińska Jadwiga
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...