poniedziałek, 21 kwietnia 2014

Polskie tradycje





Michał Elwiro Andriolli, Dyngus
Źródło zdjęcia


Mimo zmian zachodzących we współczesnym świecie wiele polskich tradycji zostało zachowanych, czego przykładem jest choćby dzisiejszy dzień, czyli Śmigus dyngus. Jeśli nie przybiera on karykaturalnych i prostackich form, jest naprawdę miłym i żartobliwym zwyczajem. 

Tego typu zwyczaje i tradycje znajdziemy wszędzie, we wszystkich krajach i regionach. Tworzą one naszą kulturę, utrwalają naszą tożsamość i odmienność. Stanowią coś, co UNESCO nazywa dziedzictwem niematerialnym („zwyczaje, przekaz ustny, wiedza i umiejętności oraz związane z nimi przedmioty i przestrzeń kulturowa, które są uznane za część własnego dziedzictwa przez daną wspólnotę, grupę lub jednostki”). Nie wiem, czy wiecie, ale oprócz słynnej Listy Światowego Dziedzictwa Kulturowego, na której znajduje się wiele polskich zabytków, organizacja ta prowadzi jeszcze Listę Reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Muszę przyznać, że bardzo się zdziwiłam, że na liście nie ma ani jednego przykładu polskiego dziedzictwa niematerialnego. Tak, nie pomyliłam się, ani jeden przykład zwyczaju i tradycji z naszego kraju nie został zgłoszony na tę listę.

Znajdziecie tam jednak (pełna wersja jest tu i tu) chorwacką, francuską czy cypryjską sztukę koronkarską, ale nie tę z Koniakowa; znajdziecie tam flamenco, ale nie zbójnickiego; znajdziecie tam mołdawskie i rumuńskie kolędowanie, ale nie polskie… A przecież mamy wieczerzę wigilijną, „śmigus dyngus”, święcenie pokarmów, topienie Marzanny, Lajkonika i wiele, wiele innych tradycji regionalnych, które trzymają się dzielnie, choć w dzisiejszym świecie jest to coraz trudniejsze. Przyznam, że zrobiło mi się przykro, gdy zapoznałam się z tą listą i zobaczyłam jak dobrze niektóre kraje potrafią promować swoją tradycję i kulturę. Szkoda, że polskie „czynniki” „odpuściły” ten temat…


A jakie polskie tradycje i zwyczaje cenicie najbardziej?

 
 

12 komentarzy:

  1. Tradycje mamy piękne, tylko trzeba je promować, trzeba je chcieć promować i zapoznawać innych z nimi a nie przenosić na nasz teren obcych nam kulturowo zwyczajów. Ale jak piszesz "czynniki" oficjalne a z nimi media nam obce odpuściły, odpuściły na rzecz zwyczajów, z którymi się wiąże głównie rozbudzanie konsumpcji.
    Ale to co piszesz to nie jest tylko smutne, to świadczy o tym, że nasi rządzący nie utożsamaija się z naszym państwem i jego dziedzictwem kulturowym.

    Śmigus-dyngus nie zawsze się miło wspomina - kiedyś zostałam oblana całym wiadrem z okna bloku, nie było to przyjemne.
    Niestety kultura w narodzie zanikła. Chociaż pamiętam ze wspomnień mamy, że za jej młodości lano się całymi wiadrami a łóżko z panną bywało i w stawie lądowało. Ale wtedy miało to charakter zabawy między młodymi głównie, dzisiaj już takowego raczej nie ma.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie wiem z czego wynika zaniedbanie tej formy promocji. Rozumiem, że Anglicy czy Amerykanie nie przywiązują zbyt dużej wagi do UNESCO, ale kraje w naszej części Europy i z południa kontynentu zadbały, aby się na tej liście znaleźć, bo to jest forma niemal darmowej promocji. Podobna sytuacja jest zresztą z potrawami regionalnymi, kiedy niemal daliśmy się wyprzedzić Słowakom w wyścigu o oscypka...

      Śmigus dyngus był czasem dniem podwyższonego ryzyka. Zdarzało mi się nie wychodzić w obawie przed bandami z wiadrami, ale ostatnio zauważam dużą poprawę. Dziś wyszliśmy całą rodziną na spacer i nie spotkałam ani jednego przypadku uprawiania tradycji śmigusowej :)

      Usuń
  2. Po pierwsze mam podobnie przykre doświadczenia z Dyngusem, jak natana, idąc od taty ze szpitala do apteki po leki została oblana wiadrem wody z okna kamienicy, niestety nie mogłam się wrócić do domu i przebrać i mokra musiałam paradować po mieście. Innym razem jadąc autobusem byłam na szczęście tylko świadkiem, a nie ofiarą chluśnięcia dwóch wiader wody do autobusu. Od tego czasu staram się nie wychodzić z domu w Lany Poniedziałek. Dlatego tego akurat zwyczaju nie lubię, bowiem ludzie nie znają umiaru i wykorzystują go do szczeniackich i czasem niebezpiecznych wybryków.
    Natomiast, jeśli chodzi o zwyczaje, tradycje to podzielam twój smutek i żal spowodowany takim brakiem dbania o nasze dziedzictwo kulturowe.
    Osobiście bardzo lubię naszą tradycję kolacji wigilijnej (biały obrus, sianko, dzielenie opłatkiem, postne potrawy, kolędy, odświętne stroje) oczywiście jeśli temu wszystkiemu nie towarzyszy poczucie bliskości i przyjazne uczucia jest to jedynie puste opakowanie, piękne, ale bez zawartości nic nie znaczące.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jeśli chodzi o Śmigus dyngus to w ostatnich latach zauważam poprawę stanu bezpieczeństwa przechodniów :) Dodam, że naszemu synkowi, który w tym roku po raz pierwszy świadomie przeżył śmigus, bardzo się ta idea spodobała :)

      Masz rację. Wszelkie tradycje mają sens jeśli idzie za tym poczucie bliskości między uczestnikami. Najgorzej jeśli to jest tylko sztafaż. Ale miejmy nadzieję, że sporo ludzi traktuje poważnie kolację wigilijną, święcenie pokarmów i in,

      Usuń
  3. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. No pewnie, że obowiązkowy :) Dziś, na szczęście, miałam styczność "śmigusową" tylko z domownikami:)

      Usuń
  4. Nigdy nie zwróciłam na to uwagi, że żadna z naszych tradycji nie znalazła się na liście UNESCO. Faktycznie, trochę smutne.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Przykro mi się zrobiło, gdy szukałam polskich akcentów na tej liście i tak mnie to gnębiło, że postanowiłam o tym napisać przy okazji Śmigusa.

      Usuń
  5. Ciekawy wpis. Nie znałam w ogóle tej listy UNESCO, jakoś się nie zastanawiałam. Ciekawy temat, rozglądnę się:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To dość świeża inicjatywa, ale - sądząc z ilości zgłoszeń - cieszy się dużą popularnością. :)

      Usuń
  6. Hmmm to przykre, że żadna z naszych tradycji nie znalazła się na liście UNESCO. A myślałam że mamy na prawdę fajne tradycje i godne pisania o nich w szerszym świecie. Osobiście temat tradycji Śląskich jest mi bardzo bliski, ponieważ pisałam w tym obszarze pracę licencjacką i dzięki temu miałam okazję zapoznać się z wieloma książkami które opisują nie tylko Śląskie ale i polskie tradycje :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Regionalnych tradycji w ogóle nie wspomniałam we wpisie, gdyż moja wiedza jest zbyt uboga. :) Sądzę, że śląskie zwyczaje są na pewno specyficzne silnie zakorzenione w tradycji. Warto też pamiętać o innych regionalnych obyczajach. Jakiś czas temu trafiłam na opis kaszubskiej Wielkanocy i sam tekst był dla mnie dużym odkryciem. :)

      Usuń

Autorzy

Agopsowicz Monika Albaret Celeste Albom Mitch Alvtegen Karin Austen Jane Babina Natalka Bachmann Ingeborg Baranowska Małgorzata Becerra Angela Beekman Aimee Bek Aleksander Bellow Saul Bennett Alan Besala Jerzy Bobkowski Andrzej Bogucka Maria Bonda Katarzyna Borkowska Urszula Bowen Rhys Brabant Hyacinthe Braine John Brodski Josif Calvino Italo Castagno Dario Cegielski Tadeusz Cejrowski Wojciech Cherezińska Elżbieta Cleeves Ann Courtemanche Gil Covey Sean Crummey Michael Cusk Rachel Czapska Maria Czarnecka Renata Czarnyszewicz Florian Czwojdrak Bożena Dallas Sandra de Blasi Marlena Didion Joan Dmochowska Emma Doctorow E.L. Domagalski Dariusz Domańska-Kubiak Irena Dostojewska Anna Drewniak Wojciech Drinkwater Carol Drucka Nadzieja Druckerman Pamela Dunlop Fuchsia Dyer Wayne Edwardson Ake Evans Richard Fabiani Bożena Fadiman Anne Faulkner William Fiedler Arkady Filipowicz Wika Fletcher Susan Fogelström Per Anders Fønhus Mikkjel Fowler Karen Joy Frankl Viktor Franzen Jonathan Frayn Michael Fredro Aleksander Fryczkowska Anna Gaskell Elizabeth Genow Magdalena Gilmour David Giordano Paolo Goetel Ferdynand Goethe Johann Wolfgang Gołowkina Irina Grabowska-Grzyb Ałbena Grabski Maciej Green Penelope Grimes Martha Grimwood Ken Gunnarsson Gunnar Gustafsson Lars Gutowska-Adamczyk Małgorzata Guzowska Marta Hagen Wiktor Hamsun Knut Hejke Krzysztof Helsztyński Stanisław Hen Józef Herbert Zbigniew Hill Napoleon Hill Susan Hoffmanowa Klementyna Holt Anne Hovsgaard Jens Hulova Petra Ishiguro Kazuo Iwaszkiewicz Jarosław Iwaszkiewiczowa Anna Jaffrey Madhur Jahren Hope Jakowienko Mira Jamski Piotr Jaruzelska Monika Jastrzębska Magdalena Jersild Per Christian Jörgensdotter Anna Jurgała-Jureczka Joanna Kaczyńska Marta Kallentoft Mons Kanger Thomas Kanowicz Grigorij Karlsson Elise Karon Jan Karpiński Wojciech Kaschnitz Marie Luise Kolbuszewski Jacek Komuda Jacek Kościński Piotr Kowecka Elżbieta Kraszewski Józef Ignacy Kręt Helena Kroh Antoni Kruusval Catarina Krzysztoń Jerzy Kuncewiczowa Maria Kutyłowska Helena Lackberg Camilla Lanckorońska Karolina Lander Leena Larsson Asa Laurain Antoine Lehtonen Joel Loreau Dominique cytaty Lupton Rosamund Lurie Alison Ładyński Antonin Łapicka Zuzanna Łopieńska Barbara Łozińska Maja Łoziński Mikołaj Maciejewska Beata Maciorowski Mirosław Mackiewicz Józef Magris Claudio Malczewski Rafał Maloney Alison Małecki Jan Manguel Alberto Mankell Henning Mann Wojciech Mansfield Katherine Marai Sandor Marias Javier Marinina Aleksandra Marklund Liza Marquez Gabriel Masłoń Krzysztof Mazzucco Melania McKeown Greg Meder Basia Meller Marcin Meredith George Michniewicz Tomasz Miłoszewski Zygmunt Mitchell David Mizielińscy Mjaset Christer Mrożek Sławomir Mukka Timo Murakami Haruki Musierowicz Małgorzata Musso Guillaume Myśliwski Wiesław Nair Preethi Naszkowski Zbigniew Nesbø Jo Nesser Hakan Nicieja Stanisław Nothomb Amelie Nowakowski Marek Nowik Mirosław Obertyńska Beata Oksanen Sofi Orlińska Zuzanna Ossendowski Antoni Ferdynand Pająk-Puda Dorota Paukszta Eugeniusz Pawełczyńska Anna Pawlikowski Michał Pezzelli Peter Pilch Krzysztof Platerowa Katarzyna Plebanek Grażyna Płatowa Wiktoria Proust Marcel Pruszkowska Maria Pruszyńska Anna Przedpełska-Trzeciakowska Anna Puchalska Joanna Puzyńska Katarzyna Quinn Spencer Rabska Zuzanna Rankin Ian Rejmer Małgorzata Reszka Paweł Rutkowski Krzysztof Rylski Eustachy Sadler Michael Safak Elif Schirmer Marcin Seghers Jan Sobański Antoni Sobolewska Justyna Staalesen Gunnar Stanowski Krzysztor Stasiuk Andrzej Stec Ewa Stenka Danuta Stockett Kathryn Stulgińska Zofia Susso Eva Sypuła-Gliwa Joanna Szabo Magda Szalay David Szarota Piotr Szczygieł Mariusz Szejnert Małgorzata Szumska Małgorzata Terzani Tiziano Theorin Johan Thompson Ruth Todd Jackie Tomkowski Jan Tristante Jeronimo Tullet Herve Velthuijs Max Venclova Tomas Venezia Mariolina Vesaas Tarjei Wachowicz-Makowska Jolanta Waltari Mika Wałkuski Marek Wańkowicz Melchior Warmbrunn Erika Wassmo Herbjørg Wasylewski Stanisław Weissensteiner Friedrich White Patrick Wiechert Ernst Wieslander Jujja Włodek Ludwika Zevin Gabrielle Zyskowska-Ignaciak Katarzyna Żylińska Jadwiga
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...