wtorek, 16 lipca 2013

Fuchsia Dunlop, Płetwa rekina i syczuański pieprz



 
„Połówki konserwowanych kaczych jaj z octem winnym i imbirem zaserwowano jako przystawkę w pewnej modnej restauracji w Hongkongu. Była to moja pierwsza bytność w Azji i rzadko widywałam na stole coś równie odpychającego. Mroczne i groźne niczym ślepia potwora z koszmarów sennych jaja wpatrywały się we mnie podstępnie. Ich białko było półprzezroczyste, o brudno brązowej barwie, żółtko zaś mętne i czarne, w zielonkawoszarej obwódce. Jaja roztaczały nikłą woń siarkowodoru. Z grzeczności skosztowałam, ale nieprzyjemny zapach przyprawił mnie o mdłości, niemal uniemożliwiając przełknięcie.” (s.9)

Tak wyglądało pierwsze spotkanie autorki książki z oryginalną kuchnią chińską. Oryginalną, czyli pozbawioną europejskich naleciałości. Po przeczytaniu książki Fuchsii Dunlop nie będziecie już tacy pewni, czy lubicie chińską kuchnię, nie tylko z uwagi na nadzwyczaj trudno akceptowalne przysmaki, a również z uwagi na istotne różnice w kuchni poszczególnych regionów tego olbrzymiego kraju. Autorka bowiem prezentuje nam całą paletę smaków i odmiennych upodobań kulinarnych w różnych miejscach w Chinach. Najbardziej chyba znana potrwa chińska, czyli kaczka po pekińsku, pojawia się gdzieś na marginesie, natomiast największą miłością Dunlop jest kuchnia syczuańska, z którą zapoznała się podczas swojego stypendium naukowego w latach dziewięćdziesiątych XX w. I od razu uprzedzę, że nie chodziło o stypendium naukowe poświęcone kuchni syczuańskiej, lecz mniejszościom w ChRL, którego to tematu nie da się chyba zbadać obiektywnie w obecnej sytuacji politycznej. Nic więc dziwnego, że autorka tej książki odnalazła wkrótce swoje powołanie i przerzuciła się z tematyki społeczno – ekonomicznej na zagadnienia stricte kulinarne. :)

Trudno mi określić charakter tej książki. Na pewno nie jest to typowa książka kucharska, choć znajdziemy kilka przepisów podsumowujących każdy rozdział książki poświęcony odrębnemu tematowi. Nie określiłabym jej również jako autobiografii Fuchsii Dunlop, chociaż wątki jej życiorysu są istotne i stanowią podstawową nić narracyjną tej opowieści. Jest to bowiem zapis historii jej fascynacji i wsiąknięcia w kuchnię różnych regionów Chin. Dowiadujemy się, w jaki sposób Angielka z otwartego domu klasy średniej odnalazła swoje powołanie i zerwała z tradycyjną drogą życiową ludzi z jej klasy społecznej.

 
Wielkim sentymentem autorka darzy Syczuan, a zwłaszcza jego stolicę Chengdu. Jej najmilsze wspomnienia i początek fascynacji Chinami wiąże się z latami studenckimi i okresem nauki w Syczuańskiej Akademii Sztuki Kulinarnej w latach 90-tych. Istniała jeszcze wtedy zabudowa starego miasta, później całkowicie wyburzona w pogoni za nowoczesnością. Autorka z przykrością odnotowuje ten fakt, który przyczynił się również do zniknięcia wielu małych restauracyjek serwujących potrawy kuchni syczuańskiej, smacznych i tanich, zwłaszcza dla ludzi Zachodu.

Największym uwielbieniem darzy ona – co nie dziwi – właśnie kuchnię syczuańską, której charakterystyczna przyprawą jest pieprz syczuański, o którym autorka pisze tak: „Jego zielony, świeży smak natychmiast ściąga język, a w kilka sekund później nadchodzi mrowienie. Pieprz syczuański daje to niezrównane doznanie odrętwiałego języka, musowanie, które zaczyna się ukradkiem i rośnie do porywającego, zapierającego dech, nawet dwudziestominutowego apogeum, a potem powoli ustępuje. (…) Niespodziewane zetknięcie z nim może być, mówiąc delikatnie, nieprzyjemne.” (s. 239)
 
Autorka nie ukrywa, że wszystkożerność Chińczyków (tytuł Prologu nieprzypadkowo brzmi „Chińczycy jedzą wszystko”) może budzić opory ludzi Zachodu i gdyby pozostała w skorupie Europejczyka, nie skosztowałaby wielu potraw i nie zagłębiła się w meandry gotowania w tym kraju. Doprowadziło ją to do uznania dla wielu kontrowersyjnych smaków i przysmaków Chińczyków, z których dwa znalazły się w tytule tej książki. W swej najdalszej chyba podróży autorka dociera aż do Xinjiang na północnym – zachodzie Chin, gdzie mieszkają ludy pochodzenia tureckiego i odnalezienie tam typowej kuchni chińskiej było jeszcze do niedawna dość utrudnione. 

Potencjalnych czytelników muszę jednak uprzedzić, że niektóre fragmenty opisujące sposób przygotowania najbardziej kontrowersyjnych potraw są dla osoby wrażliwej trudne do zniesienia. Ostrzegam zwłaszcza przed rozdziałem trzecim pt. „Najpierw zabij swoją rybę”, choć nie tylko o sposób uśmiercania ryby tu chodzi. Nie dałam rady przeczytać tego rozdziału, musiałam przerwać w połowie i przejść do następnego, bo opisy przekroczyły mój próg wrażliwości, który autorka musiała pokonać, żeby wtopić się w lokalny koloryt, wgłębić się w tajniki miejscowej kuchni i odkryć kompletnie nieznane ludziom Zachodu smaki. Powiem szczerze, że ta książka może nawet skłonić co poniektórych do przejścia na dietę wegetariańską, gdyż opisy niektórych potraw i sposobów ich przygotowywania są bardzo drastyczne.

Dość powierzchownie i lekko jest tu opisana chińska rzeczywistość. Wspomniany jest oczywiście nadzór służb bezpieczeństwa nad studentami, utrudnienia w podróżowaniu, ale te fragmenty są jakby obok głównego tematu, jakim niewątpliwie jest kuchnia. Zdaję sobie również sprawę, że jeśli Fuchsia (czy raczej Fu Xia, bo tak ją nazywają jej chińscy przyjaciele :)) Dunlop planuje wydanie kolejnych książek o kuchni chińskiej opartej na autentycznych źródłach, to musi zwracać baczną uwagę na zawartość swoich książek i ewentualne zbyt szczere opisy chińskiej rzeczywistości.

Muszę przyznać, że nie należę do znawców sztuki kulinarnej kraju za Wielkim Murem, nie jestem również wegetarianką, niemniej jednak z ciekawością przeczytałam tę książkę. Jest ona napisana przystępnie i ciekawie, naprawdę świetnie się czyta. Pozwoliła mi ona na wgląd w dość istotne zróżnicowanie kultury kulinarnej między regionami Chin i udowodniła mi, że potoczne kojarzenie kuchni chińskiej z kaczką po pekińsku jest zbytnim uproszczeniem.


Książka została przeczytana w ramach wyzwania "Trójka e-pik"
 
 


Fuchsia Dunlop – angielska pisarka specjalizująca się w kuchni chińskiej. Wcześniej pracowała w BBC World Service. Wydała trzy książki, pisze regularnie felietony dotyczące kuchni chińskiej i chińskich restauracji. Biegle mówi po chińsku (dialekt mandaryński). Prowadzi bloga pod adresem http://www.fuchsiadunlop.com/ .

 
Autor: Fuchsia Dunlop
Tytuł oryginalny: Shark's Fin And Sichuan Pepper
Wydawnictwo: Świat Książki
Tłumacz: Joanna Hryniewska
Rok wydania: 2011
Liczba stron: 352



2 komentarze:

  1. O! Nie slyszalam o tej ksiazki, a ze ciekawostki kulinarno-krajoznawcze bardzo lubie, to chetnie jej poszukam. Jestem ciekawa, czy mnie tez porazi dosadnosc niektorych opisow :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Polecam, to naprawdę niezła lektura odkrywająca nieco tajemnic kuchni chińskiej. Też jestem ciekawa Teoich odczuć odnośnie opisów przygotowania pewnych potraw. Do tej pory uważałam się za dość odporną ;)

      Usuń

Autorzy

Agopsowicz Monika Albaret Celeste Albom Mitch Alvtegen Karin Austen Jane Babina Natalka Bachmann Ingeborg Baranowska Małgorzata Becerra Angela Beekman Aimee Bek Aleksander Bellow Saul Bennett Alan Besala Jerzy Bobkowski Andrzej Bogucka Maria Bonda Katarzyna Borkowska Urszula Bowen Rhys Brabant Hyacinthe Braine John Brodski Josif Calvino Italo Castagno Dario Cegielski Tadeusz Cejrowski Wojciech Cherezińska Elżbieta Cleeves Ann Courtemanche Gil Covey Sean Crummey Michael Cusk Rachel Czapska Maria Czarnecka Renata Czarnyszewicz Florian Czwojdrak Bożena Dallas Sandra de Blasi Marlena Didion Joan Dmochowska Emma Doctorow E.L. Domagalski Dariusz Domańska-Kubiak Irena Dostojewska Anna Drewniak Wojciech Drinkwater Carol Drucka Nadzieja Druckerman Pamela Dunlop Fuchsia Dyer Wayne Edwardson Ake Evans Richard Fabiani Bożena Fadiman Anne Faulkner William Fiedler Arkady Filipowicz Wika Fletcher Susan Fogelström Per Anders Fønhus Mikkjel Fowler Karen Joy Frankl Viktor Franzen Jonathan Frayn Michael Fredro Aleksander Fryczkowska Anna Gaskell Elizabeth Genow Magdalena Gilmour David Giordano Paolo Goetel Ferdynand Goethe Johann Wolfgang Gołowkina Irina Grabowska-Grzyb Ałbena Grabski Maciej Green Penelope Grimes Martha Grimwood Ken Gunnarsson Gunnar Gustafsson Lars Gutowska-Adamczyk Małgorzata Guzowska Marta Hagen Wiktor Hamsun Knut Hejke Krzysztof Helsztyński Stanisław Hen Józef Herbert Zbigniew Hill Napoleon Hill Susan Hoffmanowa Klementyna Holt Anne Hovsgaard Jens Hulova Petra Ishiguro Kazuo Iwaszkiewicz Jarosław Iwaszkiewiczowa Anna Jaffrey Madhur Jahren Hope Jakowienko Mira Jamski Piotr Jaruzelska Monika Jastrzębska Magdalena Jersild Per Christian Jörgensdotter Anna Jurgała-Jureczka Joanna Kaczyńska Marta Kallentoft Mons Kanger Thomas Kanowicz Grigorij Karlsson Elise Karon Jan Karpiński Wojciech Kaschnitz Marie Luise Kolbuszewski Jacek Komuda Jacek Kościński Piotr Kowecka Elżbieta Kraszewski Józef Ignacy Kręt Helena Kroh Antoni Kruusval Catarina Krzysztoń Jerzy Kuncewiczowa Maria Kutyłowska Helena Lackberg Camilla Lanckorońska Karolina Lander Leena Larsson Asa Laurain Antoine Lehtonen Joel Loreau Dominique cytaty Lupton Rosamund Lurie Alison Ładyński Antonin Łapicka Zuzanna Łopieńska Barbara Łozińska Maja Łoziński Mikołaj Maciejewska Beata Maciorowski Mirosław Mackiewicz Józef Magris Claudio Malczewski Rafał Maloney Alison Małecki Jan Manguel Alberto Mankell Henning Mann Wojciech Mansfield Katherine Marai Sandor Marias Javier Marinina Aleksandra Marklund Liza Marquez Gabriel Masłoń Krzysztof Mazzucco Melania McKeown Greg Meder Basia Meller Marcin Meredith George Michniewicz Tomasz Miłoszewski Zygmunt Mitchell David Mizielińscy Mjaset Christer Mrożek Sławomir Mukka Timo Murakami Haruki Musierowicz Małgorzata Musso Guillaume Myśliwski Wiesław Nair Preethi Naszkowski Zbigniew Nesbø Jo Nesser Hakan Nicieja Stanisław Nothomb Amelie Nowakowski Marek Nowik Mirosław Obertyńska Beata Oksanen Sofi Orlińska Zuzanna Ossendowski Antoni Ferdynand Pająk-Puda Dorota Paukszta Eugeniusz Pawełczyńska Anna Pawlikowski Michał Pezzelli Peter Pilch Krzysztof Platerowa Katarzyna Plebanek Grażyna Płatowa Wiktoria Proust Marcel Pruszkowska Maria Pruszyńska Anna Przedpełska-Trzeciakowska Anna Puchalska Joanna Puzyńska Katarzyna Quinn Spencer Rabska Zuzanna Rankin Ian Rejmer Małgorzata Reszka Paweł Rutkowski Krzysztof Rylski Eustachy Sadler Michael Safak Elif Schirmer Marcin Seghers Jan Sobański Antoni Sobolewska Justyna Staalesen Gunnar Stanowski Krzysztor Stasiuk Andrzej Stec Ewa Stenka Danuta Stockett Kathryn Stulgińska Zofia Susso Eva Sypuła-Gliwa Joanna Szabo Magda Szalay David Szarota Piotr Szczygieł Mariusz Szejnert Małgorzata Szumska Małgorzata Terzani Tiziano Theorin Johan Thompson Ruth Todd Jackie Tomkowski Jan Tristante Jeronimo Tullet Herve Velthuijs Max Venclova Tomas Venezia Mariolina Vesaas Tarjei Wachowicz-Makowska Jolanta Waltari Mika Wałkuski Marek Wańkowicz Melchior Warmbrunn Erika Wassmo Herbjørg Wasylewski Stanisław Weissensteiner Friedrich White Patrick Wiechert Ernst Wieslander Jujja Włodek Ludwika Zevin Gabrielle Zyskowska-Ignaciak Katarzyna Żylińska Jadwiga
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...