wtorek, 1 lipca 2014

Jacek Komuda, Samozwaniec, t. 1



 
Możliwe, że z zawartości tego bloga nie można wysnuć wniosku, że historia jest moją pasją, ale kiedyś tak niewątpliwie było. W szkole historia była jednym z moich ulubionych przedmiotów. Przyznam jednak, że w mojej pamięci nie utrwalił się fakt Dymitriady i zdobycia Moskwy przez polskie wojska. Oczywiście podstawowe fakty znałam i znam, ale ten fragment historii nie był jakoś mocno artykułowany przez nauczycieli i nie podkreślano ewenementu tego zdarzenia. Gdy więc po wielu latach od ukończenia szkoły pojechałam do Moskwy przeżyłam swoisty szok, gdy niemal na każdym kroku natykałam się na wspomnienie tych lat, gdy Polacy rządzili na Kremlu. Widać, że ten moment w historii tkwi w naszych wschodnich sąsiadach jak cierń i z dumą pamiętają o ludziach, którzy przyczynili się do wypędzenia Polaków z Moskwy.

W polskiej literaturze – o ile mi wiadomo - Dymitriada również nie jest obecna, z tym większą ciekawością sięgnęłam po książkę Jacka Komudy poświęconą wyprawie Samozwańca. Cykl „Orły na Kremlu” składa się z czterech tomów, ja zapoznałam się z pierwszym z nich.

Głównym bohaterem jest szlachcic ziemi sanockiej, Jacek Dydyński, starszy syn Aleksandra Dydyńskiego i brat Przecława. Wraca on do rodzinnej wioski z wyprawy inflanckiej. Jeszcze nie wie, że uczestnicząc w jednej z walk na trakcie uwolni porwanego właśnie pretendenta do carskiego tronu podającego się za najmłodszego syna cara Iwana Groźnego, pozbawionego tronu przez Borysa Godunowa. Uwolnionego Dymitra traktuje niezbyt elegancko i dociera do domu, gdzie ostatnich dni dożywa jego ojciec. Na skutek rodzinnych zawirowań po śmierci Aleksandra Dydyńskiego Dydyński zmuszony jest wziąć udział w przygotowywanej właśnie wyprawie na Moskwę podejmowanej przez Dymitra i polskich wielmożów na czele z Jerzym Mniszchem, który planuje ożenek cara Dymitra z jego córką Maryną. Tom pierwszy kończy się, gdy wojska zebrane przez Samozwańca i popierających go magnatów wyruszają na Moskwę w 1604 roku. 

Książka jest napisana ciekawie, język stanowi mieszankę współczesnego języka polskiego i staropolskich określeń i zwrotów. Część nazw i zwrotów staropolskich jest zresztą wyjaśniona na końcu tomu. Współczesny czytelnik z przyjemnością zanurzy się w tej opowieści, w której nie brakuje elementów awanturniczych i przygodowych, aczkolwiek można się również sporo dowiedzieć o ówczesnych obyczajach dzięki rozbudowanym opisom pojawiającym się w tekście książki co pewien czas.

Autor umiejętnie pokazuje kontrast między stosunkami społecznymi w obu sąsiednich krajach: z jednej strony szlachecka Rzeczpospolita ze swoim prawem wyboru króla w trakcie wolnej elekcji oraz do współdecydowania o kierunku przyjmowanej przez dwór królewski polityki, z drugiej zaś Moskwa ze swym srogim jedynowładztwem i okrutnymi metodami władzy. 

Główny bohater jakoś mnie specjalnie nie zauroczył. Niejako mimowolnie nasuwają się porównania prozy Komudy z twórczością Sienkiewicza i bazując na tym porównaniu mogę jednak stwierdzić, że Dydyński i tak wydaje mi się dużo ciekawszy ze swymi szlacheckimi przywarami od posągowego Skrzetuskiego.

Czytałam „Samozwańca” z zainteresowaniem, aczkolwiek pod koniec miałam wrażenie nieco sztucznego rozciągania akcji, chyba w oczekiwaniu na kolejny tom przygód Dydyńskiego.;) Prawdę mówiąc, mimo rozpoczęcia wyprawy na Moskwę niewiele się dzieje w końcówce książki i z niecierpliwością oczekiwałam końca. Mam jednak przeczucie, że jeszcze wrócę do cyklu Jacka Komudy, gdyż jest to ciekawa literatura przygodowa osadzona w bardzo interesującym momencie historii Polski. Choć współcześnie jeszcze sobie z tego nie zdawali sprawy, opisywane wydarzenia doprowadziły w rezultacie do stworzenia moskiewskiej potęgi, co zaważyło na późniejszym losie Rzeczpospolitej.



Jacek Komuda (ur. 1972) - autor powieści i opowiadań historycznych osadzonych głównie w realiach Polski sarmackiej. Karierę pisarską rozpoczął w 1999 Opowieściami z Dzikich Pól. Bohaterem wielu jego opowiadań i powieści jest Jacek Dydyński – małopolski szlachcic-awanturnik. W 2009 rozpoczął cykl powieściowy „Orły na Kremlu”, którego głównym bohaterem jest właśnie Dydyński, a akcja dzieje się podczas wyprawy Dymitra Samozwańca na Moskwę w latach 1604-1606. W 2009 otrzymał nagrodę im. Leonida Teligi za marynistyczną powieść Galeony wojny. Jest współautorem gry fabularnej Dzikie Pola oraz scenariusza do gier komputerowych Wiedźmin i Earth 2160.



Autor: Jacek Komuda
Wydawnictwo: Fabryka Słów
Rok wydania: 2009
Liczba stron: 488

 

2 komentarze:

  1. Kiedy uczyłam się historii, nasi wschodni sąsiedzi bardzo dbali, byśmy poznawali fakty jedynie "wygodne"...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Rzeczywiście, tak było, ale dużą rolę miał (i ma) do odegrania nauczyciel...

      Usuń

Autorzy

Agopsowicz Monika Albaret Celeste Albom Mitch Alvtegen Karin Austen Jane Babina Natalka Bachmann Ingeborg Baranowska Małgorzata Becerra Angela Beekman Aimee Bek Aleksander Bellow Saul Bennett Alan Besala Jerzy Bobkowski Andrzej Bogucka Maria Bonda Katarzyna Borkowska Urszula Bowen Rhys Brabant Hyacinthe Braine John Brodski Josif Calvino Italo Castagno Dario Cegielski Tadeusz Cejrowski Wojciech Cherezińska Elżbieta Cleeves Ann Courtemanche Gil Covey Sean Crummey Michael Cusk Rachel Czapska Maria Czarnecka Renata Czarnyszewicz Florian Czwojdrak Bożena Dallas Sandra de Blasi Marlena Didion Joan Dmochowska Emma Doctorow E.L. Domagalski Dariusz Domańska-Kubiak Irena Dostojewska Anna Drewniak Wojciech Drinkwater Carol Drucka Nadzieja Druckerman Pamela Dunlop Fuchsia Dyer Wayne Edwardson Ake Evans Richard Fabiani Bożena Fadiman Anne Faulkner William Fiedler Arkady Filipowicz Wika Fletcher Susan Fogelström Per Anders Fønhus Mikkjel Fowler Karen Joy Frankl Viktor Franzen Jonathan Frayn Michael Fredro Aleksander Fryczkowska Anna Gaskell Elizabeth Genow Magdalena Gilmour David Giordano Paolo Goetel Ferdynand Goethe Johann Wolfgang Gołowkina Irina Grabowska-Grzyb Ałbena Grabski Maciej Green Penelope Grimes Martha Grimwood Ken Gunnarsson Gunnar Gustafsson Lars Gutowska-Adamczyk Małgorzata Guzowska Marta Hagen Wiktor Hamsun Knut Hejke Krzysztof Helsztyński Stanisław Hen Józef Herbert Zbigniew Hill Napoleon Hill Susan Hoffmanowa Klementyna Holt Anne Hovsgaard Jens Hulova Petra Ishiguro Kazuo Iwaszkiewicz Jarosław Iwaszkiewiczowa Anna Jaffrey Madhur Jahren Hope Jakowienko Mira Jamski Piotr Jaruzelska Monika Jastrzębska Magdalena Jersild Per Christian Jörgensdotter Anna Jurgała-Jureczka Joanna Kaczyńska Marta Kallentoft Mons Kanger Thomas Kanowicz Grigorij Karlsson Elise Karon Jan Karpiński Wojciech Kaschnitz Marie Luise Kolbuszewski Jacek Komuda Jacek Kościński Piotr Kowecka Elżbieta Kraszewski Józef Ignacy Kręt Helena Kroh Antoni Kruusval Catarina Krzysztoń Jerzy Kuncewiczowa Maria Kutyłowska Helena Lackberg Camilla Lanckorońska Karolina Lander Leena Larsson Asa Laurain Antoine Lehtonen Joel Loreau Dominique cytaty Lupton Rosamund Lurie Alison Ładyński Antonin Łapicka Zuzanna Łopieńska Barbara Łozińska Maja Łoziński Mikołaj Maciejewska Beata Maciorowski Mirosław Mackiewicz Józef Magris Claudio Malczewski Rafał Maloney Alison Małecki Jan Manguel Alberto Mankell Henning Mann Wojciech Mansfield Katherine Marai Sandor Marias Javier Marinina Aleksandra Marklund Liza Marquez Gabriel Masłoń Krzysztof Mazzucco Melania McKeown Greg Meder Basia Meller Marcin Meredith George Michniewicz Tomasz Miłoszewski Zygmunt Mitchell David Mizielińscy Mjaset Christer Mrożek Sławomir Mukka Timo Murakami Haruki Musierowicz Małgorzata Musso Guillaume Myśliwski Wiesław Nair Preethi Naszkowski Zbigniew Nesbø Jo Nesser Hakan Nicieja Stanisław Nothomb Amelie Nowakowski Marek Nowik Mirosław Obertyńska Beata Oksanen Sofi Orlińska Zuzanna Ossendowski Antoni Ferdynand Pająk-Puda Dorota Paukszta Eugeniusz Pawełczyńska Anna Pawlikowski Michał Pezzelli Peter Pilch Krzysztof Platerowa Katarzyna Plebanek Grażyna Płatowa Wiktoria Proust Marcel Pruszkowska Maria Pruszyńska Anna Przedpełska-Trzeciakowska Anna Puchalska Joanna Puzyńska Katarzyna Quinn Spencer Rabska Zuzanna Rankin Ian Rejmer Małgorzata Reszka Paweł Rutkowski Krzysztof Rylski Eustachy Sadler Michael Safak Elif Schirmer Marcin Seghers Jan Sobański Antoni Sobolewska Justyna Staalesen Gunnar Stanowski Krzysztor Stasiuk Andrzej Stec Ewa Stenka Danuta Stockett Kathryn Stulgińska Zofia Susso Eva Sypuła-Gliwa Joanna Szabo Magda Szalay David Szarota Piotr Szczygieł Mariusz Szejnert Małgorzata Szumska Małgorzata Terzani Tiziano Theorin Johan Thompson Ruth Todd Jackie Tomkowski Jan Tristante Jeronimo Tullet Herve Velthuijs Max Venclova Tomas Venezia Mariolina Vesaas Tarjei Wachowicz-Makowska Jolanta Waltari Mika Wałkuski Marek Wańkowicz Melchior Warmbrunn Erika Wassmo Herbjørg Wasylewski Stanisław Weissensteiner Friedrich White Patrick Wiechert Ernst Wieslander Jujja Włodek Ludwika Zevin Gabrielle Zyskowska-Ignaciak Katarzyna Żylińska Jadwiga
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...