30 września - Międzynarodowy Dzień Tłumacza

30 września, w dniu św. Hieronima, tłumacza Biblii i patrona tłumaczy, obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Tłumacza. Czytając książkę autora zagranicznego rzadko zastanawiamy się, kto sprawił, że możemy ją poznać w naszym języku ojczystym. Zauważyłam, że na dobre tłumaczenie rzadko się zwraca uwagę, ale gdy jest ono złe, bardzo nam ono przeszkadza w odbiorze. Tak więc warto w dniu dzisiejszym (i nie tylko) pamiętać o tłumaczach literatury pięknej, dzięki którym możemy się zapoznać z najlepszymi i najmodniejszymi dziełami literatury światowej :)

Jak istotną rolę w obcowaniu z inną literaturą i kulturą odgrywa tłumacz, bardzo celnie ujął Ryszard Kapuściński: „przekładając tekst, otwieramy innym nowy świat, tłumaczymy go, a tłumacząc - przybliżamy, pozwalamy w nim przebywać, uczynić go cząstką naszego osobistego doświadczenia.” Znalazłam również kilka innych cytatów, które dotyczą pracy tłumacza:

"Tłumaczenie powinno przypominać szybę, całkowicie przezroczystą, tak aby czytelnik nie zauważał jej istnienia." - Mikołaj Gogol

"Tłumaczenia są jak kobiety - albo piękne, albo wierne." -  Voltaire

"Duch danego języka wyraża się w jego nieprzetłumaczalnych słowach." - Maria von Ebner-Eschenbach

"Tłumaczenie nie jest kopią, lecz aktem twórczym." - José Ortega y Gasset

"Z konieczności przełożenia danego tekstu wynika konieczność dokonywania wyborów. I tutaj tkwi odpowiedzialność tłumacza." - Edmond Cary

Który cytat najlepiej przystaje do specyfiki pracy tłumacza literatury? :)

Przy okazji tegorocznego Dnia Tłumacza w centrum uwagi znajdą się trudne zagadnienia nauczania i uczenia się przekładu. Posłużą ku temu lekcje w szkołach średnich, a także dyskusje z tłumaczami. Poniżej zamieszczam program spotkań z okazji święta tłumaczy, które odbędą się w Warszawie i Krakowie. 

1.10.2012 Kraków

godz. 15.00
Kino „Pod Baranami”, Rynek Główny 27
Między słowami, reż. Sofia Coppola, USA 2003
godz. 18.00 

Instytut Cervantesa, ul. Kanonicza 12

Tłumacz się - dyskusja z udziałem tłumaczy
uczestnicy: Magda Heydel, Joanna Kronaś-Warwas, Eliza Pieciul-Karmińska, Bogusława Sochańska, Gerardo Beltrán, Wawrzyniec Brzozowski, Josè Carlos Dias, Ryszard Wojnakowski
prowadzenie: Abel Murcia

Wytłumaczenia - Filmowe portrety tłumaczy, reż. Sławomir Paszkiet, 2012

ponadto:

Wystawa książek „Znalezione w tłumaczeniu”, Instytut Francuski, ul. Stolarska 15

Zabawa leksykalna „Zaprojektuj sobie językową przypinkę” 

Konkurs translatorski 

2.10.2012 Warszawa

godz. 19.00
Biblioteka na Koszykowej, ul. Koszykowa 26/28, wejście F
Czy można nauczyć (się) przekładu? - dyskusja z udziałem tłumaczy
uczestnicy: Jerzy Jarniewicz, Sławomir Paszkiet, Paulina Rosińska, Anna Wasilewska
prowadzenie: Urszula Kropiwiec 

Wytłumaczenia - filmowe portrety tłumaczy, reż. Sławomir Paszkiet, 2012

Temat lekcji: tłumacz!

1.10 w Krakowie i 2.10 w Warszawie odbędą się lekcje w liceach ogólnokształcących, prowadzone przez tłumaczy literackich.

Koncepcja i koordynacja: Duński Instytut Kultury, Instytut Cervantesa w Krakowie, Goethe-Institut

Organizatorzy: EUNIC, Komisja Europejska, Ambasada Królestwa Niderlandów, Ambasada Republiki Litewskiej, Austriackie Forum Kultury w Warszawie, Austriacki Konsulat Generalny w Krakowie, British Council, Bułgarski Instytut Kultury, Camões, Instytut Francuski w Krakowie, Rumuński Instytut Kultury, Szwajcarska Fundacja dla Kultury Pro Helvetia, Włoski Instytut Kultury, Żydowski Instytut Historyczny.

Informacja ze strony: www.instytutksiazki.pl

P.S.
Niniejszy post dedykuję Agnieszce prowadzącej bloga Krimifantamania, która jest jedynym tłumaczem literatury pięknej, którego znam wirtualnie nieco bliżej. ;)