czwartek, 23 sierpnia 2012

Andrzej Stasiuk o egzotycznej Europie

Andrzej Stasiuk (ur. 1960), polski prozaik, dramaturg, poeta
Żródło zdjęcia


Andrzej Stasiuk, "Fado"
Wydawnictwo Czarne, 2006



Delta Dunaju
Źródło zdjęcia

"To jest właśnie Rumunia. Kraina z tysiąca i jednej nocy. Nic tu nie jest oczywiste i wszystko może okazać się czymś innym. Ten kraj, tak dumny ze swojej przeszłości, wciąż coś udaje. Kiedyś byłem w delcie Dunaju. To jest zupełny koniec świata, wszystkim rządzi natura, latem kraina przypomina jakąś europejską Afrykę, bagienny tropik, gdzie wszystko zbudowane jest z gliny i trzciny, wszystko jest archaiczne, pierwotne, w powietrzu szybują pelikany, a w mule czają się stuletnie sumy wielkie jak rekiny. Nie ma żadnych dróg. Wszędzie dociera się łodzią. No i któregoś lata ironiczny los rzucił mnie do hotelu wybudowanego wśród trzęsawisk. Łódź przybiła do brzegu i w sercu tej przedwiecznej krainy pojawiła się hostessa w minispódniczce i na wysokich obcasach. Obcasy grzęzły w błocie, ale ona dzielnie szła na spotkanie gości. Przed sobą niosła tacę z powitalnym alkoholem. W wytwornych frymuśnych kieliszkach była cujka, prosta chłopska śliwowica, którą pędzi się w co drugim wiejskim domu. Ale w każdym naczyniu pływała zielona oliwka.
To jest Rumunia. Kraj, który zdaje się zdziwiony własnym istnieniem. Szosami jadą najnowsze modele mercedesów i range roverów, a poboczami idą stare kobiety i niosą kosze na szelkach niczym plecaki, a na ramionach drewniane grabie i widły, których forma nie zmieniła się od setek lat. I range rovery, i widły są absolutnie realne, ponieważ rumuński czas jest tak subtelnie skonstruowany, że pojęcie anachronizmu nie ma tutaj zastosowania." (strony 42-43)


Pogradec, Albania, nad Jeziorem Ochrydzkim
Źródło zdjęcia

 
"W Thanes przeszliśmy granicę na piechotę. Po albańskiej stronie na betonowym placu stały dwa stare mercedesy. Kurs do Pogradeca miał kosztować piętnaście euro, ale stanęło na dwunastu. Jechaliśmy wzdłuż Jeziora Ochrydzkiego. Na drugim brzegu leżała Macedonia. Było gorąco. Na zrujnowanej stacji kolejowej stał samotny wagon osobowy. Nie miał szyb i był rudy od rdzy. Kierowca milczał. Z radia dobiegał kobiecy głos. Gdy wjeżdżaliśmy do miasta, raptem pojąłem, że ten śpiew to portugalskie fado. Są takie zbiegi okoliczności, które przypominają wyrafinowany plan.
Melancholia muzyki i melancholia miasta splotły się ze sobą i moja pamięć już nigdy nie uwolni się od tego obrazu: niewysokie szare domy, uliczny chaos, bezchmurne niebo, błękitna mgła nad wodami jeziora i niski, pełen napiętego smutku głos śpiewaczki. Pomyślałem sobie wtedy, że Portugalia jest w pewnym sensie podobna do Albanii. Tak samo leży na skraju lądu, na skraju kontynentu i na końcu świata. Oba kraje wiodą swoje nieco nierealne żywoty poza głównym nurtem dziejów i zdarzeń. Portugalia może co najwyżej śnić o minionej sławie, tak jak Albania może tęsknić za spełnieniem." (strony 49-50)



Góry Fogaraskie, Karpaty Południowe
Żródło zdjęcia


"W Karpatach odległa przestrzeń splata się z bardzo starym czasem. Słowaccy, polscy, ukraińscy i rumuńscy pasterze owiec niewiele zmienili się od stuleci. W ich wysokogórskich szałasach od wieków wyrabia się ser za pomocą tych samych archaicznych metod i tych samych prymitywnych narzędzi. Z wynalazków nowoczesnej cywilizacji dotarły tutaj elektryczna latarka na baterie, małe tranzystorowe radio na baterię i gumowe buty. Reszta się nie zmienia, ponieważ nie ma takiej potrzeby. Poza tym na przestrzeni około tysiąca kilometrów same szałasy i sami pasterze też się nie zmieniają. W Polsce, na Ukrainie i w Rumunii ich dzień, praca, rozkład zajęć niewiele się różnią. Nawet pachną tak samo: dymem z ogniska, owczym nawozem i serem. Zdarzało mi się wąchać i polskich, i ukraińskich, i rumuńskich, więc wiem, co mówię. Przejeżdżałem tysiąc kilometrów i odnajdywałem ludzki zapach identyczny z tym, który mogłem poczuć kilometr od domu.
Karpaty należą do czterech czy nawet pięciu krajów, ale zarazem nie należą do nikogo. Żyją własnym archaicznym życiem. W naszym świecie jest coraz mniej starych rzeczy i miejsc. Niedługo stracimy pamięć o tym, skąd się wzięliśmy, i za nic w świecie nie uwierzymy, że nasze ciała, wcale nie tak dawno, wydzielały taką samą woń jak ciała rumuńskich pasterzy." (strony 64-65)





9 komentarzy:

  1. Nic jeszcze Stasiuka nie czytałam. Ale po "niedzieli z...", w tvp Kultura mam wielką ochotę na jego prozę.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Polecam. Ja czytałam tylko dwie jego książki, ale na tym nie poprzestanę. :)

      Usuń
  2. Nie znam Stasiuka, bo przeczytanie "Jadąc do Babadag" to za mało, by dokonywać uogólnienia. Wydaje się jednak, iż obszary po których porusza się literacko są interesujące.

    OdpowiedzUsuń
  3. Akurat "Fado" przeczytałam, a przede mną "Jak zostałem pisarzem". Ciekawa postać autora:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. O tej drugiej książce nie czytałam. Muszę się rozejrzeć. Nawiasem mówiąc, Andrzej Stasiuk mieszka chyba gdzieś w Twoich okolicach. :)

      Usuń
    2. Wiem, wiem. Nawet w ostatniej podróży, gdy jechałam do Żarnowca, zamarzyło mi się, że zapukam i będę mieć kolejną notkę do "Literackiej mapy Polski". No niestety, akurat wyjechał na spotkania autorskie do Katowic.

      Usuń
  4. Ten komentarz został usunięty przez administratora bloga.

    OdpowiedzUsuń
  5. Ten komentarz został usunięty przez administratora bloga.

    OdpowiedzUsuń

Autorzy

Agopsowicz Monika Albaret Celeste Albom Mitch Alvtegen Karin Austen Jane Babina Natalka Bachmann Ingeborg Baranowska Małgorzata Becerra Angela Beekman Aimee Bek Aleksander Bellow Saul Bennett Alan Besala Jerzy Bobkowski Andrzej Bogucka Maria Bonda Katarzyna Borkowska Urszula Bowen Rhys Brabant Hyacinthe Braine John Brodski Josif Calvino Italo Castagno Dario Cegielski Tadeusz Cejrowski Wojciech Cherezińska Elżbieta Cleeves Ann Courtemanche Gil Covey Sean Crummey Michael Cusk Rachel Czapska Maria Czarnecka Renata Czarnyszewicz Florian Czwojdrak Bożena Dallas Sandra de Blasi Marlena Didion Joan Dmochowska Emma Doctorow E.L. Domagalski Dariusz Domańska-Kubiak Irena Dostojewska Anna Drewniak Wojciech Drinkwater Carol Drucka Nadzieja Druckerman Pamela Dunlop Fuchsia Dyer Wayne Edwardson Ake Evans Richard Fabiani Bożena Fadiman Anne Faulkner William Fiedler Arkady Filipowicz Wika Fletcher Susan Fogelström Per Anders Fønhus Mikkjel Fowler Karen Joy Frankl Viktor Franzen Jonathan Frayn Michael Fredro Aleksander Fryczkowska Anna Gaskell Elizabeth Genow Magdalena Gilmour David Giordano Paolo Goetel Ferdynand Goethe Johann Wolfgang Gołowkina Irina Grabowska-Grzyb Ałbena Grabski Maciej Green Penelope Grimes Martha Grimwood Ken Gunnarsson Gunnar Gustafsson Lars Gutowska-Adamczyk Małgorzata Guzowska Marta Hagen Wiktor Hamsun Knut Hejke Krzysztof Helsztyński Stanisław Hen Józef Herbert Zbigniew Hill Napoleon Hill Susan Hoffmanowa Klementyna Holt Anne Hovsgaard Jens Hulova Petra Ishiguro Kazuo Iwaszkiewicz Jarosław Iwaszkiewiczowa Anna Jaffrey Madhur Jahren Hope Jakowienko Mira Jamski Piotr Jaruzelska Monika Jastrzębska Magdalena Jersild Per Christian Jörgensdotter Anna Jurgała-Jureczka Joanna Kaczyńska Marta Kallentoft Mons Kanger Thomas Kanowicz Grigorij Karlsson Elise Karon Jan Karpiński Wojciech Kaschnitz Marie Luise Kolbuszewski Jacek Komuda Jacek Kościński Piotr Kowecka Elżbieta Kraszewski Józef Ignacy Kręt Helena Kroh Antoni Kruusval Catarina Krzysztoń Jerzy Kuncewiczowa Maria Kutyłowska Helena Lackberg Camilla Lanckorońska Karolina Lander Leena Larsson Asa Laurain Antoine Lehtonen Joel Loreau Dominique cytaty Lupton Rosamund Lurie Alison Ładyński Antonin Łapicka Zuzanna Łopieńska Barbara Łozińska Maja Łoziński Mikołaj Maciejewska Beata Maciorowski Mirosław Mackiewicz Józef Magris Claudio Malczewski Rafał Maloney Alison Małecki Jan Manguel Alberto Mankell Henning Mann Wojciech Mansfield Katherine Marai Sandor Marias Javier Marinina Aleksandra Marklund Liza Marquez Gabriel Masłoń Krzysztof Mazzucco Melania McKeown Greg Meder Basia Meller Marcin Meredith George Michniewicz Tomasz Miłoszewski Zygmunt Mitchell David Mizielińscy Mjaset Christer Mrożek Sławomir Mukka Timo Murakami Haruki Musierowicz Małgorzata Musso Guillaume Myśliwski Wiesław Nair Preethi Naszkowski Zbigniew Nesbø Jo Nesser Hakan Nicieja Stanisław Nothomb Amelie Nowakowski Marek Nowik Mirosław Obertyńska Beata Oksanen Sofi Orlińska Zuzanna Ossendowski Antoni Ferdynand Pająk-Puda Dorota Paukszta Eugeniusz Pawełczyńska Anna Pawlikowski Michał Pezzelli Peter Pilch Krzysztof Platerowa Katarzyna Plebanek Grażyna Płatowa Wiktoria Proust Marcel Pruszkowska Maria Pruszyńska Anna Przedpełska-Trzeciakowska Anna Puchalska Joanna Puzyńska Katarzyna Quinn Spencer Rabska Zuzanna Rankin Ian Rejmer Małgorzata Reszka Paweł Rutkowski Krzysztof Rylski Eustachy Sadler Michael Safak Elif Schirmer Marcin Seghers Jan Sobański Antoni Sobolewska Justyna Staalesen Gunnar Stanowski Krzysztor Stasiuk Andrzej Stec Ewa Stenka Danuta Stockett Kathryn Stulgińska Zofia Susso Eva Sypuła-Gliwa Joanna Szabo Magda Szalay David Szarota Piotr Szczygieł Mariusz Szejnert Małgorzata Szumska Małgorzata Terzani Tiziano Theorin Johan Thompson Ruth Todd Jackie Tomkowski Jan Tristante Jeronimo Tullet Herve Velthuijs Max Venclova Tomas Venezia Mariolina Vesaas Tarjei Wachowicz-Makowska Jolanta Waltari Mika Wałkuski Marek Wańkowicz Melchior Warmbrunn Erika Wassmo Herbjørg Wasylewski Stanisław Weissensteiner Friedrich White Patrick Wiechert Ernst Wieslander Jujja Włodek Ludwika Zevin Gabrielle Zyskowska-Ignaciak Katarzyna Żylińska Jadwiga
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...