środa, 13 lutego 2013

Eustachy Rylski, Warunek




Jak zapowiedziałam, tak zrobiłam. :) Po niezwykle ciekawych esejach przeczytałam kolejną książkę Eustachego Rylskiego. 

„Warunek” to niewielka rozmiarowo powieść rozgrywająca się w 1812 r., podczas marszu Napoleona na Moskwę. W Arancewie, wielkim i zrujnowanym majątku pod Moskwą, spotykają się dwaj oficerowie tej armii: Semen Hoszowski, Rusin, syn popa z Wołynia i Andrzej Rangułt, potomek zubożałej arystokracji z Litwy. Splot w sumie absurdalnych wydarzeń jednej nocy, kiedy bieg wydarzeń mógł się kilkakrotnie odwrócić, związał ich ze sobą nierozerwalnie, najpierw skazując na ekstremalną ucieczkę, potem na swego rodzaju stabilizację w nakielskim dworze Rangułtów. 

Moje największe zainteresowanie wzbudziła część książki poświęcona wydarzeniom w Arancewie i ucieczce spod Moskwy. Rozgrywka psychologiczna między Rangułtem i Hoszowskim jest sama w sobie interesującym spektaklem, który rozgrywa się najpierw w opustoszałym majątku, a następnie jest kontynuowany podczas niesłychanie wyczerpującej wędrówki. Wędrówki, która uzależnia jednego od drugiego mimo krańcowej niezgodności charakterów.

Podczas pobytu we dworze Rangułtów mamy okazję poznać naszych bohaterów bliżej także w wyniku retrospekcji, które wyjaśniają, co ich ukształtowało i zdeterminowało ich los. A to z kolei prowokuje pytania czy możliwe jest dogłębne poznanie drugiego człowieka?

O czym jest ta książka? Czy jest to jedynie opis awanturniczej przygody z czasów napoleońskich czy też coś więcej?  Co czytelnik, to opinia. W moim przekonaniu ta książka jest niepokojąca i niewątpliwie jej przekaz jest głębszy niż tylko historia ucieczki Rangułta i Hoszowskiego. Ich postawy życiowe, tak odmienne, wywodzące się z innego wychowania, dziedzictwa i podejścia do życia mogą prowokować do różnych interpretacji. Ich pojmowanie najszczytniejszych haseł jest odmienne i stanowi początkowo zarzewie konfliktów wydawałoby się nie do przezwyciężenia.
 
Uwagę zwraca piękny język Eustachego Rylskiego. Ten styl i lekka narracja, która prowadzi nas jak „po sznurku” przez kolejne meandry akcji, wciąga i zaciekawia. Zdania są pełne kontrastowych przymiotników i nader często przyjmują wręcz fantastyczną składnię, a jednak są absolutnie prawidłowe pod względem gramatycznym i piękne literacko. Poniżej przykład takiego, jak mi się wydaje, dość niezwykłego, acz typowego dla tej książki, fragmentu: 

„A jednak w przejrzystym jak kryształ powietrzu zawisł smród klęski. Cokolwiek by mówić, jakkolwiek się pocieszać, do czegokolwiek by się odwołać, niemożliwej do unieważnienia.” (s. 226) 

Nie jest to powieść, która wstrząsałaby posadami mojego oglądu świata. W moim przekonaniu, końcówka ksiązki jest nieco rozczarowująca, zwłaszcza mając na uwadze świetny początek. Powieść ta jednak może stanowić ciekawy przyczynek do dyskusji o Polsce, o historii, o zaplątaniu poszczególnych jednostek w tryby historii i zwykłego zbiegu okoliczności. Jeśli natomiast czytelnik nie chce się zanadto wgłębiać w tekst, to przygody Hoszowskiego i Rangułta mogą stanowić ciekawą odmianę powieści awanturniczej. Atutem książki jest na pewno język i sposób prowadzenia narracji wymagający od czytelnika skupienia i uwagi. Warto sięgnąć po tę książkę i pogrążyć się w tej wciągającej, lecz jednocześnie wymagającej prozie.
 


Eustachy Rylski (ur. 1944) - prozaik, dramaturg, scenarzysta, laureat Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza (2005), nominowany do Nagrody Literackiej Nike w 2006 roku za książkę "Warunek". Pisał scenariusze dla Teatru Telewizji. Rylski debiutował powieścią "Stankiewicz". Po docenionym i nagrodzonym debiucie Rylski zamilkł na 20 lat, powracając powieścią "Człowiek w cieniu" (2004). Jest także autorem powieści: "Stankiewicz. Powrót" (1984), "Warunek" (2005), "Na Grobli" (2010), zbiorów opowiadań "Tylko chłód" (1987), "Wyspa" (2007), zbioru esejów "Po śniadaniu" (2009) oraz dramatów "Chłodna jesień" (1990), "Zapach wistarii" (1991), "Netta" (1997), "Co nie jest snem" (1999), "Sprawa honoru" (2003).
Źródło zdjęcia



Autor: Eustachy Rylski
Wydawnictwo: Świat Książki 
Seria: Nowa proza polska 
Rok wydania: 2005 
Liczba stron: 254


7 komentarzy:

  1. Dyskutować o tej powieści teraz nie byłabym w stanie, bo czytałam ją wiele lat temu. Pamiętam jednak, że wywarła na mnie dosyć duże wrażenie i byłam nią oszołomiona. Ciekawe, jak teraz bym ją odebrała?

    OdpowiedzUsuń
  2. Lektura po latach zawsze budzi pewne obawy, czy książka, która nas zachwyciła, wytrzyma próbę czasu, ale sądzę, że jeżeli "Warunek" wywarł na Tobie tak duże wrażenie, to teraz będzie podobnie. Mnie książka nie oszołomiła, ale wywarła bardzo pozytywne wrażenie. Postaram się dotrzeć do innych książek Rylskiego, gdyż jego język i styl narracji bardzo mnie zaciekawił.

    OdpowiedzUsuń
  3. "W moim przekonaniu, końcówka książki jest nieco rozczarowująca, zwłaszcza mając na uwadze świetny początek." - Twoja opinia w sposób idealny streszcza moje wrażenia z lektury tej powieści. Byłam bardzo zawiedziona, bo podobnie jak Ciebie początek mnie po prostu porwał.

    OdpowiedzUsuń
  4. Zrobiła na mnie duże wrażenie, zwłaszcza język i styl:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Książka jest niewątpliwie warta przeczytania :)

      Usuń
  5. Eustachy, Drogi Eustachy - od dawna jestem pod wielkim wrażeniem tego o czym piszesz i jak piszesz. Wczytywanie się w piękne treści Twoich książek to dla mnie prawdziwa przyjemność.To co składa się na literaturę tak wysokich lotów, przyznam sprawia mi także radość. Z całego serca życzę Ci tego na co zasługujesz - a zatem wyjawię to: musi przyjść czas na Nagrodę Nobla dla Ciebie! Powód: potrafisz oszołomić wielkim i nieoczekiwanym pięknem to wszystko o czym piszesz. Pozdrowienia. SC

    OdpowiedzUsuń

Autorzy

Agopsowicz Monika Albaret Celeste Albom Mitch Alvtegen Karin Austen Jane Babina Natalka Bachmann Ingeborg Baranowska Małgorzata Becerra Angela Beekman Aimee Bek Aleksander Bellow Saul Bennett Alan Besala Jerzy Bobkowski Andrzej Bogucka Maria Bonda Katarzyna Borkowska Urszula Bowen Rhys Brabant Hyacinthe Braine John Brodski Josif Calvino Italo Castagno Dario Cegielski Tadeusz Cejrowski Wojciech Cherezińska Elżbieta Cleeves Ann Courtemanche Gil Covey Sean Crummey Michael Cusk Rachel Czapska Maria Czarnecka Renata Czarnyszewicz Florian Czwojdrak Bożena Dallas Sandra de Blasi Marlena Didion Joan Dmochowska Emma Doctorow E.L. Domagalski Dariusz Domańska-Kubiak Irena Dostojewska Anna Drewniak Wojciech Drinkwater Carol Drucka Nadzieja Druckerman Pamela Dunlop Fuchsia Dyer Wayne Edwardson Ake Evans Richard Fabiani Bożena Fadiman Anne Faulkner William Fiedler Arkady Filipowicz Wika Fletcher Susan Fogelström Per Anders Fønhus Mikkjel Fowler Karen Joy Frankl Viktor Franzen Jonathan Frayn Michael Fredro Aleksander Fryczkowska Anna Gaskell Elizabeth Genow Magdalena Gilmour David Giordano Paolo Goetel Ferdynand Goethe Johann Wolfgang Gołowkina Irina Grabowska-Grzyb Ałbena Grabski Maciej Green Penelope Grimes Martha Grimwood Ken Gunnarsson Gunnar Gustafsson Lars Gutowska-Adamczyk Małgorzata Guzowska Marta Hagen Wiktor Hamsun Knut Hejke Krzysztof Helsztyński Stanisław Hen Józef Herbert Zbigniew Hill Napoleon Hill Susan Hoffmanowa Klementyna Holt Anne Hovsgaard Jens Hulova Petra Ishiguro Kazuo Iwaszkiewicz Jarosław Iwaszkiewiczowa Anna Jaffrey Madhur Jahren Hope Jakowienko Mira Jamski Piotr Jaruzelska Monika Jastrzębska Magdalena Jersild Per Christian Jörgensdotter Anna Jurgała-Jureczka Joanna Kaczyńska Marta Kallentoft Mons Kanger Thomas Kanowicz Grigorij Karlsson Elise Karon Jan Karpiński Wojciech Kaschnitz Marie Luise Kolbuszewski Jacek Komuda Jacek Kościński Piotr Kowecka Elżbieta Kraszewski Józef Ignacy Kręt Helena Kroh Antoni Kruusval Catarina Krzysztoń Jerzy Kuncewiczowa Maria Kutyłowska Helena Lackberg Camilla Lanckorońska Karolina Lander Leena Larsson Asa Laurain Antoine Lehtonen Joel Loreau Dominique cytaty Lupton Rosamund Lurie Alison Ładyński Antonin Łapicka Zuzanna Łopieńska Barbara Łozińska Maja Łoziński Mikołaj Maciejewska Beata Maciorowski Mirosław Mackiewicz Józef Magris Claudio Malczewski Rafał Maloney Alison Małecki Jan Manguel Alberto Mankell Henning Mann Wojciech Mansfield Katherine Marai Sandor Marias Javier Marinina Aleksandra Marklund Liza Marquez Gabriel Masłoń Krzysztof Mazzucco Melania McKeown Greg Meder Basia Meller Marcin Meredith George Michniewicz Tomasz Miłoszewski Zygmunt Mitchell David Mizielińscy Mjaset Christer Mrożek Sławomir Mukka Timo Murakami Haruki Musierowicz Małgorzata Musso Guillaume Myśliwski Wiesław Nair Preethi Naszkowski Zbigniew Nesbø Jo Nesser Hakan Nicieja Stanisław Nothomb Amelie Nowakowski Marek Nowik Mirosław Obertyńska Beata Oksanen Sofi Orlińska Zuzanna Ossendowski Antoni Ferdynand Pająk-Puda Dorota Paukszta Eugeniusz Pawełczyńska Anna Pawlikowski Michał Pezzelli Peter Pilch Krzysztof Platerowa Katarzyna Plebanek Grażyna Płatowa Wiktoria Proust Marcel Pruszkowska Maria Pruszyńska Anna Przedpełska-Trzeciakowska Anna Puchalska Joanna Puzyńska Katarzyna Quinn Spencer Rabska Zuzanna Rankin Ian Rejmer Małgorzata Reszka Paweł Rutkowski Krzysztof Rylski Eustachy Sadler Michael Safak Elif Schirmer Marcin Seghers Jan Sobański Antoni Sobolewska Justyna Staalesen Gunnar Stanowski Krzysztor Stasiuk Andrzej Stec Ewa Stenka Danuta Stockett Kathryn Stulgińska Zofia Susso Eva Sypuła-Gliwa Joanna Szabo Magda Szalay David Szarota Piotr Szczygieł Mariusz Szejnert Małgorzata Szumska Małgorzata Terzani Tiziano Theorin Johan Thompson Ruth Todd Jackie Tomkowski Jan Tristante Jeronimo Tullet Herve Velthuijs Max Venclova Tomas Venezia Mariolina Vesaas Tarjei Wachowicz-Makowska Jolanta Waltari Mika Wałkuski Marek Wańkowicz Melchior Warmbrunn Erika Wassmo Herbjørg Wasylewski Stanisław Weissensteiner Friedrich White Patrick Wiechert Ernst Wieslander Jujja Włodek Ludwika Zevin Gabrielle Zyskowska-Ignaciak Katarzyna Żylińska Jadwiga
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...